نحوه ی نصب و اجرای وال پست + ضوابط اجرایی 1404

در سال‌های اخیر، اجرای والپست از یک توصیه مهندسی به یک ضرورت انکارناپذیر در صنعت ساختمان‌سازی تبدیل شده است. زلزله‌های متعدد، اهمیت مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای را بیش از پیش آشکار کرده‌اند. والپست به عنوان یک عضو نگهدارنده، نقش مهمی در افزایش استحکام سازه در برابر نیروهای جانبی مانند باد و زلزله ایفا می‌کند و از فروریزش دیوارها که عامل اصلی خسارات جانی و مالی است، جلوگیری می‌کند. با توجه به تنوع وال پست‌ها و تفاوت در شیوه نصب، آشنایی کامل با مراحل اجرای والپست و ضوابط آن برای مهندسان، پیمانکاران و کارفرمایان ضروری است. در این مقاله جامع، به صورت گام به گام نحوه نصب و اجرای وال پست را بررسی کرده، ضوابط اجرای والپست دیوار را تشریح می‌کنیم.

شرح کوتاهی بر وال پست

پیش از ورود به مباحث فنی، بهتر است بدانیم وال پست چیست. وال پست یا به انگلیسی (Wall Post) نوعی قطعه غیر سازه‌ای است که برای اتصال میانقاب‌ها با اسکلت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در گذشته، استفاده از نبشی‌کشی سنتی رواج داشت، اما پس از بررسی عملکرد لرزه‌ای ساختمان‌ها، وال پست منقطع در ساختمان به عنوان جایگزینی کارآمد و استاندارد معرفی شد. انواع اصلی وال پست شامل وال پست منقطع گالوانیزه، وال پست با ورق سیاه و وال پست بتنی (عضو بتن مسلح قائم) هستند. امروزه نصب و اجرای وال پست گالوانیزه به دلیل مزایای متعدد، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این وادارها که از ورق گالوانیزه ساخته می‌شوند، سبک، مقاوم در برابر زنگ‌زدگی و دارای نصب سریع و تمیزی هستند.

هدف از اجرای والپست

وال پست بین دیوار و اسکلت نوعی ارتباط برقرار می‌کند تا فشار ناشی از بارهای جانبی به طور استاندارد تقسیم شود. در واقع میانقاب‌های سازه‌ای و غیر سازه‌ای به وسیله این قطعه به اسکلت اتصال پیدا می‌کنند. عدم وجود والپست در سازه‌ها باعث افزایش محسوس آسیب‌های ناشی از عواملی مانند زلزله می‌شود. آشنایی با ضوابط اجرایی والپست دیوار باعث جلوگیری از هزینه‌های اضافی می‌شود. به طور مثال سازنده باید بداند که اجرای والپست برای تیغه‌های داخلی در صورتی که ارتفاع دیوار کمتر از 1.8 متر باشد ضروری نیست.

ضوابط اجرای والپست دیوار بر اساس آخرین تغییرات (1404)

برای اطمینان از عملکرد صحیح، نصب وال پست باید کاملا منطبق بر ضوابط فنی باشد. این قوانین به عواملی چون نوع سازه، طول و ارتفاع دیوار و نوع وال پست بستگی دارند. به طور مثال اگر ارتفاع دیوار بیش از 3.5 متر باشد نوع والپست مصرفی هم فرق می‌کند یا حتی اگر طول دیوار کمتر از 1.5 متر باشد هم می‌شود این قطعه را نصب نکرد. در نهایت این موارد باید با توجه به نظر مهندسین مشخص شوند. در ادامه، به مهمترین نکات اجرای وال پست اشاره می‌کنیم:

• وادار قائم (عمودی): برای دیوارهایی با طول بیشتر از ۴ متر، اجرای وادار قائم الزامی است.
• تیرک افقی: در صورتی که ارتفاع دیوار از ۳.۵ متر تجاوز کند، باید با استفاده از تیرک افقی، ارتفاع آزاد دیوار را کاهش داد.
• لبه‌های آزاد دیوار: تمام لبه‌های آزاد دیوار، مانند کنار ستون‌ها، درها و پنجره‌ها، باید توسط وادار قائم مهار شوند.
• درز انقطاع (جداسازی): یکی از مهمترین ضوابط، جداسازی دیوار از قاب سازه‌ای است. وال پست نباید به صورت صلب به تیر فوقانی جوش داده شود. باید فاصله‌ای به اندازه حداقل ۲۵ میلی‌متر بین بالای وال پست و زیر تیر در نظر گرفته شود. این فاصله با مواد تراکم‌پذیر مانند پشم سنگ یا پلی‌استایرن پر می‌شود تا در زمان زلزله، حرکت سازه به دیوار فشار وارد نکند.

دستور کار و مراحل اجرای وال پست گام به گام

داشتن یک دستور کار اجرای والپست مدون و مشخص، از بروز خطا جلوگیری می‌کند. مراحل کلی اجرا به شرح زیر است:

1. نصب پلیت‌های اتصال: پیش از بتن‌ریزی سقف، باید ورق‌های فلزی (پلیت) در محل‌های تعیین شده در نقشه، زیر و روی تیرها کار گذاشته شوند. اگر این کار انجام نشده باشد، باید با استفاده از رول بولت، پلیت‌ها را به سازه متصل کرد.
2. نصب وادار عمودی: وادارها بر اساس ارتفاع طبقه برش داده شده و به پلیت پایینی جوش داده می‌شوند. شاقول بودن کامل وادار در این مرحله بسیار مهم است.
3. اجرای اتصال کشویی در بالا: وادار قائم هرگز نباید مستقیم به پلیت بالایی جوش شود. به جای آن، از اتصال کشویی (تلسکوپی) استفاده می‌شود تا حرکت آزادانه در راستای قائم امکان‌پذیر باشد. این کار با تعبیه یک نبشی یا ناودانی راهنما در بالا انجام می‌شود.
4. دیوارچینی و اتصال به وادار: پس از نصب وادارها، دیوارچینی انجام می‌شود. برای اتصال رج‌های دیوار به وال پست، از گیره، بست و قلاب‌های مخصوص استفاده می‌شود که در فواصل منظم نصب می‌گردند.

اصول اجرای والپست

والپست منقطع در انواع اسکلت‌های بتنی یا فلزی مانند سازه فلزی LSF به روش‌های متفاوتی نصب می‌شود و در هر کدام از آن‌ها اصول اجرای خاص خود را دارد. حتی وال پست‌های نصب شده در بخش‌های مختلف یک سازه نیز با روش‌های متفاوتی باید نصب شوند و اصول پایه آن‌ها با هم یکسان نیست. در ادامه برخی از رایج‌ترین موارد اجرای وال پست در ساختمان فولادی و بتنی را شرح خواهیم داد زیرا عدم آشنایی با این اصول عواقب ناگواری خواهد داشت.

اجرای والپست اسکلت فلزی

اجرای وال پست در ساختمان فولادی به دلیل سهولت جوشکاری، سریع‌تر است. برای اجرای والپست اسکلت فلزی ابتدا باید فونداسیون ساخته شده، ستون‌ها نصب شوند و پلیت‌ها در مکان معین شده قرار گیرند. در نصب این قطعات باید به مواردی مانند خیز تیرها توجه شود. تیرهای اسکلت فلزی پس از مدتی و بر اثر فشارهای وارده دچار نوعی تاب خوردگی می‌شوند و اگر وادار‌های به کار رفته بدون محاسبه نصب شده باشند شما شاهد ترک خوردن دیوارها خواهید بود.

قبل از جوشکاری والپست به قسمت فوقانی ستون، حتما آن را شاقول کنید زیرا عدم شاقول بودن هم باعث ایجاد لنگر می‌شود. وادارها با استفاده از اتصالات پیچی هم می‌توانند به اسکلت فلزی نصب شوند. قسمت‌های مختلف والپست هم باید با ضدزنگ تقویت شوند تا در برابر شرایط جوی نامناسب بهتر عمل کنند.  وادار انتهایی در اسکلت‌های فلزی باید 1 متر با ستون فاصله داشته باشد. اجرای والپست با قوطی در اسکلت‌های فلزی رواج زیادی دارد. توجه داشته باشید که برای تقویت وال پست‌ها در اسکلت‌های فلزی از پشم سنگ ضد رطوبت باید استفاده شود.

اجرای والپست اسکلت بتنی

نحوه نصب والپست منقطع در ساختمان‌های بتنی شباهت‌های متعددی به مورد قبلی دارد اما تفاوت‌هایی نیز وجود دارند که به آن‌ها نیز اشاره خواهیم کرد. در ساختمان بتنی ابتدا باید ستون‌ها و سقف نصب شوند. سپس صفحه پلیت‌ها در مکان مشخص شده قرار می‌گیرند و جوش داده می‌شوند. سپس والپست بتنی را باید به پلیت پایین ستون جوش داد. اتصال قسمت فوقانی وادار به پلیت با روش تلسکوپی اجرا می‌شود و به همین دلیل جوشکاری نبشی قسمت فوقانی باید به صورت ریل صورت گیرد. روش تلسکوپی به وال پست کمک می‌کند تا درون صفحه به صورت آزادانه تحرک داشته باشد. البته حرکت وادار نباید به صورت عمود به صفحه باشد. تنها حرکت درون صفحه مجاز است. دقت داشته باشید که محل نصب وادارهای عمودی حتما باید با استفاده از ریسمان در یک راستا تعیین شوند. در اسکلت‌های بتنی هم می‌شود از اتصالات پیچی مانند رول پلاک یا رول بولت استفاده کرد.

نحوه اجرای والپست و میلگرد بستر

برای اجرای وادار و میلگرد بستر (Bed Rebar) باید از گیره و قلاب استفاده شود. ابتدا باید محل نصب گیره‌ها مشخص شوند و در مرحله بعدی باید این محل‌های مشخص شده را سوراخ کرد. روش نصب گیره در اسکلت‌های بتنی و فلزی متفاوت است. محل قرارگیری این گیره‌ها باید با رج‌های دیوار هماهنگ باشد زیرا میلگردهای بستر بین بلوک‌ها قرار می‌گیرند. عرض میلگردهای مورد استفاده نیز باید حدود 3 سانتی‌متر از عرض دیوار کم‌تر باشد. گیره‌ها دارای سوراخی هستند که قلاب‌ها در آن قرار می‌گیرند. در نهایت میلگرد و قلاب اورلپ می‌شوند. در ضمن میلگردها باید به صورت کامل توسط ملات پوشیده شوند. ملات مورد نظر حداکثر باید 1.6 سانتیمتر ضخامت داشته باشد. کیفیت میلگردهای مورد استفاده در این روش از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا میلگردهایی که کیفیت پایینی دارند به راحتی می‌شکنند و به سازه آسیب وارد می‌کنند.

اجرای والپست بعد از دیوار چینی

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که آیا اجرای والپست بعد از دیوارچینی ممکن است؟ بله این کار ممکن است و نیازی نیست دیوار به صورت کامل تخریب شود زیرا چنین چیزی باعث اتلاف هزینه‌ها می‌شود. برای این کار ابتدا باید دو عدد تسمه در دو طرف دیوار قرار گیرند به ناودانی جوش داده شوند. سپس این دو تسمه با استفاده از میلگرد به یکدیگر متصل می‌گردند. در فاصله بین دو تسمه هم باید روی دیوار شیارهایی ایجاد کرد تا با استفاده از اتصالات مناسب مکان قرارگیری میلگرد تقویت گردد.

هزینه اجرای والپست

برآورد قیمت وال پست و هزینه نهایی اجرای آن به عوامل متعددی بستگی دارد که پیمانکاران باید در نظر بگیرند:

• قیمت روز آهن‌آلات: به عنوان اصلی‌ترین عامل.
• جنس وال پست: قیمت وادار میانی ساخته شده از ورق گالوانیزه معمولا بالاتر از وادار با ورق سیاه است، اما هزینه نگهداری و رنگ‌آمیزی ندارد.
• نوع سازه: بتنی یا فولادی بودن سازه بر دستمزد اجرا تأثیرگذار است.
• متراژ و پیچیدگی پروژه: حجم کار و جزئیات اجرایی نقش مستقیم در هزینه دارند.
• دستمزد تیم اجرایی.

با وجود این هزینه‌ها، باید در نظر داشت که اجرای والپست یک سرمایه‌گذاری برای ایمنی و پایداری ساختمان شماست و هزینه آن در مقایسه با کل هزینه ساخت، بسیار ناچیز است.

کلام آخر

در این مقاله، به طور جامع به بررسی نکات کلیدی نصب و اجرای وال پست پرداختیم. تمامی استانداردها و ضوابط ذکر شده بر اساس آیین‌نامه ۲۸۰۰ ایران تدوین شده‌اند. اجرای صحیح و اصولی این عضو غیرسازه‌ای، تضمین‌کننده امنیت سازه و ساکنان آن در برابر حوادث طبیعی است.

برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره تخصصی در زمینه اجرای وادار، با کارشناسان زرین فولاد شهریاری 03191003131 تماس بگیرید. ما با سال‌ها تجربه، شما را در انتخاب درست و اصولی وادار و افزایش استقامت سازه یاری می‌کنیم. علاوه بر این، برای اطلاع از قیمت‌های بروز انواع محصولات فولادی، از جمله قیمت عرشه فولادی، می‌توانید به سایت ما مراجعه کنید.