ورق رنگی چیست؟ آشنایی با ورق الکترواستاتیک

ورق رنگی نوعی ورق فولادی است که سطح آن با لایه‌ای از رنگ مخصوص پوشش داده می‌شود تا علاوه بر ظاهر زیبا، در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی و عوامل محیطی مقاوم‌تر شود. این ورق‌ها معمولا از ورق گالوانیزه تولید می‌شوند؛ سپس با رنگ‌های پودری یا مایع رنگ‌آمیزی و در کوره پخته می‌گردند تا پوششی بادوام و زیبا پیدا کنند. ورق‌های رنگی فولادی در صنایع مختلف مانند تولید لوازم خانگی، ساندویچ‌پنل‌ها، سقف‌های شیروانی و حتی نمای سازه‌ها کاربرد گسترده‌ای دارند. ترکیب استحکام فولاد با زیبایی و دوام رنگ باعث شده این نوع ورق یکی از محبوب‌ترین محصولات فلزی در بازار امروز باشد.

ورق رنگی الکترواستاتیک چیست؟

ورق رنگی الکترواستاتیک یکی از انواع ورق‌های رنگی فولادی است که با روش رنگ‌پاشی الکترواستاتیکی پوشش داده می‌شود. در این روش، رنگ به‌صورت پودر و با بار الکتریکی روی سطح ورق قرار می‌گیرد و ذرات رنگ باردار به شکل یکنواخت به بدنه فلز پاشیده می‌شوند. سپس ورق وارد کوره پخت می‌شود. با این روش لایه‌ای براق و ماندگار از رنگ روی ورق تشکیل می‌شود.
ورق رنگی الکترواستاتیک در برابر زنگ‌زدگی، خراش، رطوبت و نور خورشید مقاومت بالایی دارد. به همین دلیل این نوع ورق رنگی برای سقف ساختمان، تولید لوازم خانگی و نمای بیرونی بناها بسیار مناسب است.  ورق رنگی الکترواستاتیک معمولا از نوع پلی استر یا پلی استر سیلیکونی است و ضخامت رنگ بالاتری نسبت به روش غلتکی دارد. این روش در کارخانه‌های مجهزی مانند فولاد آرند لنجان قابل اجراست.

مراحل ساخت ورق گالوانیزه رنگی

تولید ورق گالوانیزه رنگی یک فرایند پیچیده است که در چند مرحله انجام می‌شود. در این فرآیند، ورق فولادی ساده به محصولی مقاوم و زیبا تبدیل می‌شود که هم دوام بالایی دارد و هم جلوه ظاهری خوبی. در ایران، تولید این ورق‌ها عمدتا بر پایه ورق گالوانیزه گرم انجام می‌شود و توسط شرکت‌های معتبری مانند فولاد مبارکه اصفهان، هفت‌الماس قزوین، فولاد بهمن بندرعباس، فولاد غرب و فولاد سمنان تولید می‌گردد. این شرکت‌ها با رعایت استانداردهای بین‌المللی ورق‌هایی با دوام بالا و کیفیت صادراتی عرضه می‌کنند. قیمت ورق رنگی فولاد مبارکه کمی نسبت به سایرین بالاتر است. اما کیفیت مطلوب این محصول باعث شده تا همیشه تقاضای خرید این ورق بالا باشد.

مشخصات ورق رنگی

ورق‌های رنگی موجود در بازار باید ویژگی‌های فنی خاصی داشته باشند تا علاوه بر زیبایی ظاهری، در فرآیندهای صنعتی مختلف مانند فرمینگ، خم‌کاری، پانچ و رول‌فرمینگ دچار ترک، پوسته شدن یا تغییر رنگ نشوند. این ورق‌ها باید دارای انعطاف‌پذیری مناسب، چسبندگی قوی پوشش رنگ، مقاومت بالا در برابر خمش و سایش و همچنین پایداری رنگ در برابر اشعه UV و شرایط محیطی باشند. در جدول زیر، جزئیات فنی و استانداردهای مربوط به ورق‌های رنگی ارائه شده است.

مشخصه	جزئیات و توضیحات فنی
ضخامت ورق	از 0.5 تا 1.5 میلی‌متر
عرض استاندارد	۱۰۰ سانتی‌متر یا ۱۲۵ سانتی‌متر
پوشش گالوانیزه (Zn)	بین 100 تا ۲۷۵ گرم بر متر مربع
استانداردهای تولید	EN 10169، ASTM A755
دوام مفید	بین ۱۰ تا ۳۰ سال بسته به نوع پوشش و شرایط محیطی و شرابط نگهداری

ورق‌های رنگی وارداتی در ضخامت‌های کمتری مانند 0.18 میلی‌متر نیز به بازار عرضه می‌شوند.

موارد استفاده ورق رنگی

ورق‌های رنگی به دلیل ترکیب مقاومت مکانیکی، ماندگاری بالا و ظاهر زیبا، در طیف گسترده‌ای از صنایع جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. انتخاب نوع رنگ، ضخامت و پوشش مناسب متناسب با شرایط محیطی، نقش مهمی در افزایش عمر مفید و کارایی این ورق‌ها دارد. به عنوان رایج‌ترین کاربردهای ورق رنگی از موارد ذیل می‌توان یاد کرد:

• پوشش سقف و دیواره سوله‌ها و انبارها
• اجرای سقف‌های شیروانی در طرح‌های مختلف
• نمای بیرونی ساختمان‌ها و ویلاها با رنگ‌های متنوع
• ساخت درب، کرکره و کانال‌های تهویه فلزی
• تولید ساندویچ پانل‌های عایق
• بدنه لوازم خانگی مانند یخچال، اجاق گاز و ماشین لباسشویی
• ساخت تابلو برق، کابینت صنعتی و تجهیزات کارگاهی
• سازه‌های پیش‌ساخته مانند کانکس و کیوسک
• بدنه و پوشش کامیون، تریلر و کاروان
• تجهیزات شهری مانند سطل زباله، تابلو و نیمکت فلزی

انواع ورق رنگی

ورق‌های رنگی فلزی را می‌توان بر اساس نوع ورق پایه و نوع پوشش رنگ دسته بندی کرد:

انواع ورق رنگی بر اساس جنس فلز پایه

ورق‌های رنگی فلزی بر اساس جنس پایه یا ورق زیرین خود انواع مختلفی دارند مثلا ورق گالوانیزه با پایه فولادی و پوشش روی، مقاومت خوبی در برابر خوردگی ارائه می‌دهد و برای کاربردهای عمومی مانند سقف‌سازی و دیوارها استفاده می‌شود؛ ورق آلوزینک یا گالوالوم با پوشش ترکیبی از روی و آلومینیوم، دوام بالاتری نسبت به گالوانیزه معمولی دارد و در محیط‌های مرطوب یا اسیدی مانند مناطق ساحلی عملکرد بهتری نشان می‌دهد.
ورق آلومینیوم رنگی هم برای شرایط بسیار خورنده مانند محیط‌های دریایی ایده‌آل است اما نمی‌توان در بازار به سادگی آن را پیدا و خریداری کرد؛ ورق استیل رنگی نیز با دوام چند 10 ساله‌ی خود در برابر خوردگی، برای کاربردهای سنگین در صنایع شیمیایی یا غذایی توصیه می‌شود.

انواع ورق رنگی بر اساس جنس پوشش رنگ

ورق‌های فلزی رنگی فقط یک لایه رنگ ساده ندارند، بلکه اغلب با چند لایه‌ی مختلف پوشش‌دهی می‌شوند. این پوشش‌ها، که معمولا از مواد پلیمری قوی ساخته شده‌اند روی لایه فلزی پایه قرار می‌گیرند تا مقاومت آن را در برابر آفتاب، رطوبت، مواد شیمیایی و خراشیدگی بالا ببرند.

مثلا پوشش SMP همان پلی‌استر تقویت‌شده با سیلیکون است که مقاومت بهتری در برابر شرایط جوی و آفتاب نسبت به نوع ساده داشته و برای سقف و دیوارهای خارجی مناسب است؛ در مقابل، پلی‌وینیلیدن فلوراید به عنوان قهرمان دوام، طول عمر بسیار بالا و مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر محو شدن رنگ و مواد شیمیایی ارائه می‌دهد. از سوی دیگر، پلی‌اورتان با خاصیت انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر سایش و ضربه، گزینه‌ای عالی برای صنایع با نیاز به فرم‌دهی و مقاومت مکانیکی بالاست و پلاستیزول یک لایه ضخیم محافظتی ایجاد می‌کند که برای محیط‌های صنعتی یا شیمیایی که خورندگی بالایی دارند، ایده‌آل است.

انواع ورق رنگی بر اساس رنگ و طرح

ورق‌های رنگی به طور معمولی در رنگ‌های سفید، آبی، قرمز، سبز، زرد، نارنجی، قهوه‌ای و مشکی به بازار عرضه می‌شوند؛ البته کارخانجات می‌توانند بر اساس سفارش خریداران و طبق استاندارد رال رنگی، رنگ‌های دیگری نیز برای ورق فولادی در نظر بگیرند. کارخانه فولاد آرند لنجان اولین عرضه کننده ورق رنگی طرح‌دار به بازار ایران است. توجه داشته باشید که قیمت ورق سیاه برش خورده با قیمت ورق رنگی سیاه بسیار متفاوت است.

مزایا و معایب ورق رنگی فولادی

از مزایای ورق رنگی فولادی می‌توان به دوام طولانی، مقاومت قابل قبول در برابر خوردگی و اشعه UV، تنوع گسترده رنگ‌ها و قابلیت شکل‌دهی آسان اشاره کرد. در مقابل، معایب آن شامل حساسیت نسبت به خط‌وخش و نیاز به نصب و نگهداری تخصصی تر نسبت به سایر ورق‌هاست.