3 تفاوت اساسی ورق روغنی با ورق رنگی + جدول مقایسه

در دنیای آهن و فولاد، نداشتن اطلاعات کافی مثل قدم‌زدن در مه است؛ هر گام نادرست می‌تواند به هزینه‌ای سنگین منتهی شود. ورق‌های فولادی، هرکدام برای هدفی ساخته شده‌اند و هرکدام زبان خاص خود را دارند؛ زبانی از جنس پوشش، مقاومت، ظاهر و فرآیند تولید و خواص فیزیکی و شیمیایی.
شناخت تفاوت‌های این ورق‌ها، فقط به کار مهندسان یا کارخانه‌داران نمی‌آید؛ بلکه دانشی‌ست لازم برای هر کسی که با آهن و پروژه‌های فلزی سروکار دارد . این مقاله تلاش می‌کند تا بدون پیچیدگی، مهم‌ترین تفاوت‌های دو نوع پرطرفدار از ورق‌های فولادی یعنی ورق رنگی و روغنی، را روشن کند. نه برای مقایسه سطحی، بلکه برای درک عمیق‌تر از ساختار، کاربرد و نقش واقعی آن‌ها در صنعت.

معرفی ورق رنگی

ورق رنگی، ورقی‌ست از جنس فولاد گالوانیزه که سطح آن با رنگ‌های مخصوص صنعتی پوشش داده شده تا در برابر عوامل محیطی مقاوم‌تر و از نظر بصری جذاب‌تر باشد.
این ورق‌ها حاصل ترکیب مهندسی محافظت فلز با زیبایی هستند .آنچه ورق رنگی را متمایز می‌کند، تنها پوشش رنگی آن نیست؛ بلکه هدفی‌ست که برایش طراحی شده: دوام، پایداری و نمای حرفه‌ای در یک بسته‌ی واحد. درک همین ویژگی‌ها، خرید ورق رنگی را به یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه تبدیل می‌کند.

معرفی ورق روغنی

به ورق آهنی که تحت نورد سرد قرار گرفته و سطحی صاف، براق و یکنواخت دارد ورق روغنی می‌گوییم. این نوع ورق بیشتر به خاطر سطح صیقلی و ظاهر تمیزش شناخته می‌شود. نورد سرد باعث افزایش شکل‌پذیری و مقاومت کششی فولاد می‌شود. بنابراین این نوع ورق‌ها قابلیت فرم­دهی و شکل پذیری خوبی دارند. با توجه به چنین ویژگی‌های مهمی و همینطور قیمت ورق روغنی که بسیار مناسب است این محصول جایگاه ویژه‌ای در صنایع پیدا کرده است.

تفاوت روش تولید ورق رنگی و روغنی

ماده اولیه برای تولید ورق روغنی، ورق سیاه است. این ورق ابتدا در دمای اتاق نورد سرد می‌شود و بعد از آن، برای از بین بردن ناخالصی‌های سطحی، اسیدشویی می‌شود. نتیجه این فرآیند، ورقی با سطح کاملاً صاف و خواص مکانیکی بهبود یافته است. این روش تولید، به نسبت ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
برای تولید ورق رنگی، ورق روغنی به‌عنوان پایه، ابتدا اسیدشویی شده و سپس در فرآیند گالوانیزاسیون با لایه‌ای از روی (Zinc Coating) پوشش داده می‌شود. پس از آن، لایه‌ای از رنگ پلیمری اعمال و در کوره پخت می‌شود. این مراحل اضافی، پیچیدگی و هزینه تولید را افزایش می‌دهند.

تفاوت کاربرد و عملکرد ورق رنگی و ورق روغنی

وقتی قرار باشد یک ورق فولادی در معرض دید قرار گیرد؛ مثل سقف‌هایی که در مقابل آفتاب سپر شده‌اند ، دیوارهایی که با طوفان و رطوبت سروکار دارند و نماهایی که باید هم مقاوم باشند و هم زیبا ،پای ورق رنگی به میان می‌آید. این ورق به‌خاطر پوشش رنگی و پایه گالوانیزه‌ای که دارد، مستقیما در محل نصب استفاده می‌شود و نیازی به رنگ‌کاری یا آماده‌سازی ثانویه ندارد؛ سقف شیروانی، کابینت‌های فلزی، دکوراسیون داخلی و بسیاری از موارد دیگر همه و همه از ورق رنگی استفاده می‌کنند. پس انتخاب سریع و بی‌دردسر برای پوشش فولادیی که هم در برابر خوردگی مقاوم باشد و هم زیبا باشد، مساویست با ورق رنگی.

در سوی دیگر، ورق روغنی برای استحکام ساخته شده است. در ساخت قطعاتی که باید خمکاری شوند ، برش داده شوند ، جوش بخورند یا حتی فشار زیاد تحمل کنند ورق روغنی به کار می‌آید . همه این ویژگی‌های دست به دست هم داده اند تا این ورق را به گزینه‌ی اول قطعات پرسی، بدنه‌ی لوازم خانگی ، تابلو برق و حتی بدنه خودرو تبدیل کنند.

تفاوت قیمت ورق روغنی و ورق رنگی

قیمت ورق رنگی معمولا بالاتر از ورق روغنی‌ست، و این اختلاف فقط به‌خاطر رنگ نیست. ورق رنگی، یک محصول تکمیل‌شده است که علاوه بر فولاد پایه، شامل هزینه گالوانیزه‌کاری، رنگ‌کاری صنعتی، پخت در کوره و بسته‌بندی ویژه می‌شود؛ یعنی چند مرحله پردازش بیشتر، که طبیعتا هزینه نهایی را افزایش می‌دهند.

ورق روغنی به دلیل فرآیند تولید ساده‌تر و نبود مراحل گالوانیزاسیون و رنگ‌آمیزی، ارزان‌تر است.  البته، باید توجه داشت که قیمت نهایی ورق روغنی به عواملی مثل ضخامت، کارخانه تولیدکننده و کیفیت نورد بستگی دارد. به طور مثال، ورق روغنی فولاد مبارکه ممکن است قیمتی متفاوت از ورق‌های روغنی سایر برندها در بازار داشته باشد.

قیمت ورق رنگی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله رنگ، ضخامت پوشش و طرح آن (مثلا کرکره‌ای یا سینوسی). به عنوان نمونه، قیمت ورق شیروانی رنگی ۶ متری با طرح کرکره‌ای یا سینوسی، با قیمت یک شیت ساده ورق رنگی فرق می‌کند. اما در مورد ورق روغنی، قیمت بیشتر تحت‌تاثیر پارامترهای فنی آن مانند استاندارد ST12 یا ST14 است.

ورق روغنی یا ورق رنگی در شرایط خاص آب‌وهوایی

در مناطق با رطوبت بالا، بارندگی زیاد یا شرایط خورنده مانند نواحی ساحلی، خرید ورق رنگی انتخابی ایمن‌تر است. چراکه این ورق‌ها پس از پوشش‌دهی گالوانیزه، با یک لایه رنگ پلیمری مقاوم در برابر زنگ‌زدگی، خوردگی و اشعه خورشید محافظت شده‌اند. این ورق‌ها در تست‌های مه نمکی (Salt Spray Test) عملکرد بهتری نسبت به ورق روغنی نشان می‌دهند.

ولی ورق روغنی گرچه لایه نازکی از روغن محافظ دارد اما این پوشش تنها یک مقاومت موقتی و کوتاه مدت در برابر خوردگی ایجاد می‌کند و به‌تنهایی در برابر رطوبت دوام چندانی ندارد. پس اگر ورق روغنی به‌موقع رنگ‌آمیزی یا پوشش‌کاری نشود، دچار زنگ‌زدگی می‌شود. با همه این‌ها برای کاربردهای صنعتی در محیط‌های بسته یا کم‌خطر، ورق روغنی هنوز هم اولویت دارد.

دستورالعمل نگهداری ورق‌ رنگی و روغنی در انبار

ورق رنگی باید در انبار خشک و خنک با تهویه مناسب نگهداری شود. تماس مستقیم با زمین یا انباشت بدون فاصله ممکن است به پوشش رنگی آسیب برساند (مانند خراش یا پوسته‌پوسته شدن). برای این نوع ورق استفاده از جداکننده‌های چوبی یا پلاستیکی توصیه می‌شود.

ورق روغنی به شدت به رطوبت حساس است و باید با روغن محافظ اضافی و دور از منابع رطوبت نگهداری شود. انبار باید خشک و دارای تهویه باشد تا از لکه‌های سطحی یا زنگ‌زدگی جلوگیری شود.

جدول تفاوت های کلیدی ورق رنگی و روغنی

ورق روغنی محصولی با سطح صیقلی حاصل از نورد سرد است که برای فرم‌دهی و رنگ‌آمیزی نهایی ایده‌آل است. در مقابل، ورق رنگی یک ورق گالوانیزه با پوشش رنگ کوره‌ای است که مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و زیبایی ظاهری آماده را همزمان ارائه می‌دهد. در ادامه، جدول مقایسه‌ای جامعی از این دو نوع ورق ارائه شده است:

ویژگی‌ها	ورق روغنی	ورق رنگی
روش تولید	نورد سرد، اسیدشویی	نورد سرد، گالوانیزاسیون، رنگ‌آمیزی
پوشش سطحی	روغن محافظ موقت	پوشش روی + رنگ پلیمری (20-30 میکرون)
کاربرد اصلی	خودرو، لوازم خانگی، قطعات پرسی	سقف شیروانی، نمای ساختمان، دکوراسیون
مقاومت به خوردگی	پایین (نیاز به پوشش اضافی)	بالا (به دلیل گالوانیزه و رنگ)
شکل‌پذیری	بالا (مناسب برای خمکاری و برش)	متوسط (پوشش رنگی ممکن است آسیب ببیند)
قیمت	ارزان‌تر	گران‌تر (به دلیل مراحل تولید اضافی)

جمع‌بندی

فراتر از رنگ و ضخامت، تفاوت اصلی ورق روغنی و رنگی در هدف تولید آن‌هاست. برای یک خرید هوشمندانه و بهینه، درک این تفاوت‌ها یک الزام است، نه یک گزینه. انتخاب شما باید بر اساس نیاز پروژه، بودجه و شرایط محیطی باشد: ورق روغنی برای قطعاتی که نیاز به فرم‌دهی و رنگ‌آمیزی نهایی دارند ایده‌آل است، در حالی که ورق رنگی بهترین گزینه برای کاربردهایی است که همزمان به زیبایی و مقاومت بالا در برابر شرایط جوی نیاز دارند.