پروفیل سپری چیست؟ انواع، کاربردها و نکات خرید

پروفیل سپری، یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد در صنایع مختلف به خصوص ساختمان‌سازی است. البته شکل درست نوشتن اسم این پروفیل سه پری است که از مقطع سه جهته این پروفیل می‌آید که به شکل حرف T وارونه ساخته می‌شود. این مقطع فلزی برای ساخت چارچوب‌ها، اتصال پوشش‌ها و تقویت سازه‌های سبک به‌کار می‌رود.
سپری از ترکیب دو ورق فلزی با عرض کم ساخته می‌شود که به‌صورت عمود بر هم قرار گرفته‌اند. بخش عمودی آن را «جان» و قسمت افقی را «بال» می‌نامند. جان سپری، برای تحمل نیروهای خمشی و برشی تعبیه شده، و بال هم، در برابر فشارهای افقی و نیروهای فشاری مقاومت می‌کند.

تولید پروفیل سپری

نحوه ساخت پروفیل سپری آهن بسته به نوع کاربرد، سفارش مشتری و شرایط پروژه، عمدتا به دو صورت است.

1 .تولید سپری فابریک با نورد گرم

در تولید سپری فابریک روند کار به این صورت است که ابتدا شمش‌های فولادیst37 یا به اصطلاح بلوم‌ها را در کوره گداخته می‌کنند. بعد این شمش‌های گداخته شده از بین قالب های نورد رد می‌شوند تا کم کم به شکل پروفیل سپری در بیایند. این مرحله چندین بار تکرار می‌شود تا همه پیچ و تاب‌ها برطرف شوند و در نهایت محصول به واحد خنک‌سازی منتقل می‌شود.
این روش به دو دلیل بیشتر مورد توجه تولیدکنندگان قرار گرفته اول اینکه تولید انبوه با این راه مقرون به صرفه‌تر است و دوم اینکه پروفیل‌های تولید شده به روش فابریک کیفیت بالاتری دارند.

2. روش تولید پروفیل سپری با نورد سرد

برای تولید سپری‌هایی با ابعاد خاص که مدل فابریک آن‌ها در بازار موجود نیست از نورد سرد استفاده می‌شود، در این روش ابتدا ورق سیاه، اسلیت یا نواربری می‌شود. سپس این نوارهای فولادی با استفاده از دستگاه رول فرمینگ یا پرس فرم می‌گیرند و در قسمت‌های لازم جوشکاری می‌شوند تا شکل نهایی سپری ایجاد شود.

گاهی با برش طولی تیرآهن نیز سپری تولید می‌کنند. برای این کار، لازم است جان تیرآهن را به صورت طولی و دقیق برش داد. با این برش، هر نیمه تیرآهن به یک پروفیل سپری تبدیل می‌گردد که یک بال و نیمی از جان اصلی را شامل می‌شود.

3 .نحوه ساخت سپری آلومینیومی

تولید سپری آلومینیومی کمی متفاوت از پروفیل سپری آهن است و به روش اکستروژن انجام می‌شود. در این روش، شمش آلومینیوم گرم شده را با فشار بالا از داخل قالبی با شکل T عبور می‌دهند. این حالت مثل فشردن خمیر دندان از تیوب است. پس از شکل‌گیری، پروفیل را سریعا خنک کرده و برش می‌زنند. این فرآیند باعث می‌شود سپری‌های آلومینیومی با دقت بالا و سطح صاف تولید شوند.

انواع مختلف پروفیل سپری

پروفیل‌های سپری از نظر جنس به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند: آهنی، فولادی ، آلومینیومی، مسی و برنجی. رایج‌ترین نوع سپری در بازار ایران، سپری آهنی و فولادی است. اگرچه سپری آهنی بیشتر در صنعت ساختمان کاربرد دارد، اما در برخی پروژه‌ها مثل مناطق مرطوب جایگزینی آن با نوع گالوانیزه قابل بررسی‌ و حتی ضروریست، به‌ویژه وقتی قیمت روز پروفیل گالوانیزه رقابتی باشد.

همانطور که گفتیم سپری آهنی در دو نوع فابریک و نوردی تولید می‌شود. در نوع فابریک، ابعاد و وزن دقیقا مطابق با استاندارد جدول اشتال است؛ یعنی ارتفاع جان و عرض بال‌ها با دقت و تقارن بالا ساخته می‌شوند. اما در نوع نورد سرد ممکن است ابعاد بال و جان متغیر و به حالت‌های زیر باشند:

• متساوی‌الاضلاع  (بال نصف جان)
• عرض بیشتر از ارتفاع (بال و جان مساوی)
• ارتفاع بیشتر از عرض

ابعاد پروفیل سپری

پروفیل‌های سپری فولادی بسته به نوع تولید، در دو دسته لبه‌گرد و لبه‌تیز عرضه می‌شوند. سپری‌ها از سایز 3 تا 7 میلی‌متر در بازار موجود هستند و طول شاخه آن‌ها معمولا 6 متر است، اما این مقدار بسته به پروژه می‌تواند به 12 متر نیز برسد. ضخامت سپری نیز بسته به سایز آن، بین 0.9 تا 2.5 میلی‌متر متغیر است.
در هنگام انتخاب مقاطع برای پروژه‌های ساخت‌وساز، علاوه بر ابعاد، لازم است که اندازه و جنس و هزینه‌ی سایر مصالح مانند قیمت پروفیل آبرو نیز همزمان بررسی شود تا هماهنگی کامل در اجرا وجود داشته باشد.

کاربرد پروفیل سپری در صنایع مختلف

پروفیل سپری به‌دلیل طراحی خاص مقطع T شکل، ترکیبی از استحکام و سبکی را فراهم می‌کند که آن را برای کاربردهای گوناگون ساختمانی و صنعتی مناسب ساخته است. از این پروفیل برای اجرای نورگیرها، قاب‌بندی شیشه‌ها یا خشکه کاری استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین استفاده‌های سپری، جایگزینی با تیرآهن در پروژه‌هایی‌ست که محدودیت فضا یا وزن وجود دارد؛ چون سپری هم توان باربری مناسبی دارد و هم در مقایسه با تیرآهن فضای کمتری اشغال می‌کند. البته در مواردی که نیاز به پوشش‌های شیبدار مثل سوله‌سازی باشد، خرید پروفیل زد به‌جای سپری گزینه رایج‌تری است؛ چراکه زد به‌طور خاص برای این کاربرد طراحی شده و عملکرد بهتری در بارگذاری دارد.

در صنایع خاص مانند پل‌سازی یا سدسازی، پروفیل سپری به‌عنوان المانی مقاوم در اتصالات یا لبه‌ها به‌کار می‌رود. همچنین در ساخت وال‌پست دیوارهای بنایی و  اسکلت‌های سبک، مانند گلخانه یا سازه‌های پیش‌ساخته، استفاده از سپری با استقبال زیادی روبه‌روست. اگر به دنبال سبک‌سازی در سازه هستید، بررسی گزینه‌هایی مانند خرید سازه lsf هم می‌تواند مفید باشد.
سپری‌ها به دلیل امکان اجرای سریع، مقاومت در برابر نیروهای وارده به سازه و تنوع ابعاد، در ساخت کابین خودروهای سنگین، تقویت فونداسیون و خرپا نیز نقش موثری ایفا می‌کنند.

نوع خاصی از سپری به نام پروفیل 507 هم وجود دارد که ساختاری نیمه‌بسته دارد و در ساخت درب و پنجره کاربرد دارد. این نوع از ورق ST37 تولید می‌شود و معمولا ضخامت 2 میلی‌متر دارد.

دلیل نام های متفاوت پروفیل ۵۰۷ در بازار

پروفیل 507 با نام‌های مختلفی در بازار شناخته می‌شود. نخستین نام، یعنی “پروفیل ۵۰۷”، برگرفته از یک کد بین‌المللی است که برای شناسایی این مقطع خاص بر اساس ابعاد و نوع کاربرد آن به‌کار می‌رود. این کد به سازندگان و مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا بدون ابهام، محصول مورد نظر را مشخص کنند. ابعاد رایج پروفیل ۵۰۷ در ایران ارتفاع 25 عرض دو بال 51 و عرض جان 29 میلی‌متر است.

در بازار، این پروفیل را با نام پروفیل سپری، پروفیل دو لبه یا قوطی سپری نیز می‌شناسند. دلیل این نام‌گذاری شباهت نسبی مقطع آن با پروفیل‌های T شکل یا همان سپری‌های آهنی است. نام پروفیل دولبه نیز اشاره به وجود دو لبه در یک سمت مقطع دارد؛ این ویژگی‌ که در طراحی درب‌ها یا قاب‌های تقویتی اهمیت دارد. جالب است بندانید که پروفیل ۵۰۸ یا لنگه دری نیز در بازار با همین نام دولبه شناخته می‌شود، هرچند تفاوت‌هایی با ۵۰۷ دارد. این نام‌های متنوع، برگرفته از کاربرد، شکل ظاهری یا سیستم کدگذاری صنعتی هستند و برای ایجاد زبان مشترک میان تولیدکنندگان و خریداران به‌کار می‌روند.