7 راز طلایی برای خمکاری بی نقص فلزات

خمکاری فلزات فرایندی مکانیکی است که با اعمال نیروی کنترل‌شده، امکان تغییر شکل در مواد فلزی را فراهم می‌کند. این شیوه، هندسه‌ی قطعه را مطابق با نیازها و کارکردهای حوزه‌های صنعتی مختلف تغییر می‌دهد. از آن‌جایی که خم کردن ورق فلزی، یک بخش حیاتی از ساخت قطعات صنعتی است و بسته به جنس و ضخامت ورق، شیوه‌های گوناگونی را می‌طلبد، آشنایی با اصول و قواعد آن برای فعالان صنعتی اهمیت زیادی دارد. در ادامه ضمن شرح کاربردهای این فرآیند به بررسی مهم‌ترین نکات مربوط به خم و پرس ورق فلزی می‌پردازیم؛ پس با ما همراه شوید.

تاریخچه خمکاری فلزات

تاریخچه خمکاری فلزات، سیر تحول شیوه‌های شکل‌دهی فلزات از دوران باستان تا عصر تکنولوژی است. این تکنیک حیاتی، که برای تولید انواع قطعات ضروری است، از چکش‌کاری دستی و استفاده از حرارت در تمدن‌های باستانی آغاز شد. با وقوع انقلاب صنعتی و اختراع ماشین‌آلاتی مانند پرس برک، دقت و سرعت خمکاری به طور چشمگیری افزایش یافت. امروزه، روش‌های پیشرفته و خودکار CNC نه تنها امکان شکل‌دهی ورق‌های ضخیم را فراهم کرده‌اند، بلکه دقت بالایی را در خمکاری ورق نازک برای صنایع حساس مانند الکترونیک و خودروسازی به ارمغان آورده‌اند.

خم فلز به روش پرس برک

خمکاری قطعات فلزی با پرس برک متداول‌ترین روش شکل‌دهی دقیق ورق‌های فلزی در صنعت است. پرس برک یک ماشین ابزار تخصصی است که با بهره‌گیری از نیروی بالا، فلز را به شکل دلخواه در می‌آورد. مکانیسم عملکرد آن بر اساس اصل سنبه و قالب است: ورق فلزی روی قالب ثابت قرار می‌گیرد، سپس یک سنبه متحرک از بالا با فشار و دقت کنترل‌شده به ورق نیرو وارد می‌کند. این فشار باعث می‌شود تا ورق در ناحیه‌ی قالب، به‌صورت پلاستیک تغییر شکل داده و با زاویه‌ی مورد نظر خم شود. پرس برک‌های مدرن سی‌ان‌سی با کنترل دقیق عمق نفوذ سنبه، امکان ایجاد زوایای مختلف، به خصوص در روش خمکاری هوا، را با سرعت و تکرارپذیری بسیار بالا فراهم می‌کنند.

کاربرد خم کاری قطعات فلزی

ورق فلزی در حالت صاف و خام، عملا نمی‌تواند نیازهای پیچیده صنایع مدرن را برآورده سازد. اینجاست که خمکاری قطعات فلزی با دستگاه پرس برک یا سایر تجهیزات صنعتی وارد عمل می‌شود. تغییر شکلی که با فشار به ورق وارد می‌شود، به فلز هویت و کارکرد می‌بخشد و آن را از یک ماده تخت به یک قطعه‌ی هدفمند تبدیل می‌کند. این قابلیت کلیدی، دامنه‌ی کاربرد فلزات را از سقف‌های ساده فراتر برده و در قلب صنایع پیشرفته جای می‌دهد:
• ساختمان‌سازی: تولید پروفیل‌های فلزی درب و پنجره، قطعات فلزی نمای ساختمان، قطعات فلزی سیستم‌های تهویه، ساخت لوله و تولید قطعات مربوط به سقف
• کشاورزی: ساخت تجهیزات آبیاری، تجهیزات سیستم‌های گلخانه‌ای و تولید قطعات مربوطه به ماشین‌آلات این حوزه
• خودروسازی: تولید قطعات بدنه خودرو، ساخت قطعات داخلی، قطعات موتور، قطعات سیستم اگزوز و سیستم تعلیق
• لوازم خانگی: تولید قطعات بخش‌های لوازم خانگی (مانند یخچال، ماشین لباسشویی و اجاق گاز)، ساخت قابلمه، قفسه‌ها، پنل‌ها و غیره
• قطعات الکترونیک: تولید قطعات برای تجهیزاتی مانند مادربورد کامپیوتر، قطعات تابلو برق یا ساخت تجهیزات مخابراتی

اصول و قواعد خمکاری فلزات

موفقیت در عملیات خمکاری ورق به رعایت اصول و قواعد زیادی وابسته است. به عنوان مثال اگر نوع درستی از ورق گالوانیزه برای ساخت محصول مورد نظر انتخاب نشود، کشش عمیق می‌تواند پوشش روی را از فولاد پایه جدا کند. در تولید محصولاتی مانند وال‌پست نیز لازم است ابتدا برش ورق با لیزر انجام پذیرد سپس پرس ورق انجام شود. در ادامه به مرور قواعدی می‌پردازیم که در هنگام پرس ورق فولادی باید مورد توجه قرار بگیرند.

1- محاسبه شعاع خم

هنگامی که ورق فلزی را تا می‌کنیم قسمت داخلیِ خم، فشرده و قسمت خارجی آن کشیده می‌شود. به شعاع دایره‌ای که در داخل قوس خم ایجاد می‌شود، شعاع خم گفته‌شود که یکی از مهم‌ترین پارامترها در تعیین کیفیت و استحکام قطعه نهایی است. اگر شعاع خم کوچکتر از مقدار درست خود باشد می‌تواند باعث شکستن قطعه فلزی شود و در صورتی که شعاع خم، از مقدار در نظر گرفته شده در طراحی بزرگ‌تر باشد، کاربری قطعه با مشکل مواجه می‌شود و شکل ظاهری آن نامطلوب به نظر می‌رسد.

2.توجه به جنس فلز

هر فلز رفتار متفاوتی نسبت به کشش یا فشار دارد که باید قبل از پرس ورق به آن توجه کافی نشان داد. به عنوان مثال ورق گالوانیزه، می‌تواند طی فرایند خم‌کاری پوسته‌پوسته شود یا پوشش روی در سطح آن ترک بخورد. ورق استیل نیز بازگشت فنری بالایی دارد که هنگام پرس کاری باید به آن توجه داشت. به علاوه، تمام فلزات را نمی‌توان در دمای معمولی اتاق و به روش خم سرد، شکل‌دهی کرد. بعضی از گریدهای فولاد سخت تنها با اعمال حرارت امکان خمکاری دارند.

3-آماده سازی فلز برای خم با پرس برک

معمولا ورق قبل از انجام عملیات خم، با گیوتین برش می‌خورد. به همین خاطر لازم است لبه‌های برش بررسی شوند و لبه زنی و پخ برش انجام گیرد تا این قسمت‌ها فاقد پلیسه و اعوجاج باشند. از آنجایی که خم کاری با پرس برک، تلفیقی از همکاری انسان با ماشین است حتما باید توسط نیروی متخصص و با تجربه انجام شود.

4-توجه به مشخصات قطعه فلزی

تعیین دقیق محل خم و پارامترهای خمکاری مستقیما به مشخصات فیزیکی قطعه فلزی وابسته است. مختصات قطعه از جمله طول، عرض و ضخامت در انتخاب نوع دستگاه خمکاری، طراحی قالب، تعیین فواصل، موقعیت لبه‌ها و سایر پارامترها تاثیر مستقیم دارد. بررسی دقیق این موارد پیش‌نیاز اساسی طراحی و اجرای صحیح این عملیات است.

5-کنترل کیفیت

بازرسی نهایی قطعات خمکاری شده برای اطمینان از کیفیت و مطابقت آن‌ها با استانداردهای مورد نظر امری ضروری محسوب می‌شود. این قطعات باید در مراحل مختلف تولید و با استفاده از روش‌های متنوعی مورد ارزیابی قرار گیرند تا اصطلاحا عیار آن‌ها مشخص شود. بررسی ابعاد قطعات خمکاری شده یکی از اولین مراحل بازرسی است.

6.ترتیب خم چند مرحله‌ای

در محصولاتی خمی مانند آبرو، والپست و ال‌اس‌اف که در زرین فولاد شهریاری تولید می‌شوند، توجه به ترتیب خم یکی از مهم‌ترین پارامترها در تولید محصول باکیفیت محسوب می‌شود. چرا که اشتباه در ترتیب خم‌ها می‌تواند باعث له شدن قطعه شود یا منجر به دوباره کاری گردد.

7.اهمیت ایمنی در فرآیند پرس و خم

دستگاه‌های مورد استفاده در خمکاری پتانسیل بالایی برای بروز حوادث ناگوار دارند. اپراتورهای دستگاه به منظور پیشگیری از این حوادث باید به تجهیزات ایمنی نظیر کلاه ایمنی، دستکش‌های محافظ و عینک مخصوص مجهز شوند. همچنین بازرسی و تعمیر دوره‌ای دستگاه‌ها نیز یکی از ضرورت‌های کار محسوب می‌شود.

خمکاری فلزات و ساخت قطعات

خم و پرس ورق فلزی فرآیندی ضروری در صنایع مرتبط با فلزات است. اجرای نادرست این عملیات می‌تواند خسارات سنگینی به صنایع وارد کند. شرکت زرین فولاد شهریاری با بهره‌گیری از کادر مجرب خود آمادگی ارائه خدمات متنوع در حوزه فلزات را به مشتریان گرامی دارد. علاوه بر خمکاری برای دریافت خدمات دیگری نظیر فرمینگ، نواربری ورق گالوانیزه و دریافت مشاوره هم می‌توانید با ما تماس بگیرید.