بهترین مصالح برای ساخت گلخانه کدام است؟

انتخاب مصالح برای ساخت گلخانه نقشی غیرقابل انکار در موفقیت و بهرهوری گلخانهسازی دارد. هر گلخانه یک اکوسیستم کوچک و کنترلشده است که برای بقای گیاهان و رشد بهینه آنها، باید شرایط محیطی مناسبی فراهم کند؛ بر این اساس مصالح بهکاررفته، از اسکلت اصلی گرفته تا پوشش شفاف آن، به صورت مستقیم بر عواملی حیاتی چون میزان و نوع نفوذ نور خورشید، حفظ گرما، تهویه و مقاومت در برابر شرایط جوی تأثیر میگذارند. به همین خاطر یک انتخاب آگاهانه، مانند استفاده از محصولات شرکت فولاد ساختمانی برای اسکلت اصلی، میتواند به کاهش چشمگیر هزینههای انرژی در بلندمدت، محافظت از گیاهان در برابر بیماریها و آفات و افزایش طول عمر سازه منجر شود.
فهرست مطالب
جنس سازه و مواد و اتصالات گلخانه از چیست؟
به طور کلی میتوان ادعا کرد که سازه گلخانه معمولا از فولاد گالوانیزه یا آلومینیوم ساخته میشود تا در برابر رطوبت و خوردگی مقاوم باشد و در این میان موضوعاتی مانند قیمت لوله داربست 17 کیلویی اصفهان نیز برای انتخاب مصالح اهمیت دارد؛ در گلخانههای سنتی از چوب هم استفاده میشود اما دوام کمتری دارد؛ پوشش آن میتواند از پلاستیک پلیاتیلن، پلیکربنات چندجداره یا شیشه باشد؛ اتصالات نیز غالبا با پیچ و مهرههای گالوانیزه، جوشکاری، بست و کلیپس انجام میشوند و برای تکمیل، از نوار درزگیر، پروفیل آلومینیومی و سیمهای ضدزنگ جهت آببندی و استحکام بهره میگیرند.
انواع شکلهای گلخانه و مصالح مناسب برای هرکدام
شکل هندسی گلخانه میتواند بر انتخاب جنس مصالح آن تاثیر گذار باشد. هر طرح و فرم ساختاری، با توجه به ویژگیهای مهندسی و تحمل بارهای وارده، نیازمند مصالحی با مشخصات خاص است. به عنوان مثال:
گلخانه قوسی یا تونلی
گلخانه قوسی که به آن گلخانه تونلی هم گفته میشود، یکی از رایجترین و اقتصادیترین انواع گلخانههاست. این سازه به دلیل فرم خمیدهی سقف، مقاومت بالایی در برابر باد دارد و فشار کمتری به اسکلت وارد میکند. به همین دلیل در مناطق بادخیز و مناطقی که نیاز به سازهای سبک و مقاوم وجود دارد، انتخابی بسیار مناسب است.
برای ساخت گلخانه قوسی معمولا از لولههای فلزی استفاده میشود. بهترین جنس برای اسکلت گلخانهی تونلی لوله یا پروفیل گالوانیزه است، زیرا این متریال هم سبک هستند و هم در برابر زنگزدگی و رطوبت دوام بالایی دارند. البته در پروژههای کوچکتر و یا گلخانههای تونلی میتوان از آهن سیاه با پوشش ضدزنگ یا حتی لولههای PVC برای سازه استفاده کرد.
برای پوشش گلخانه قوسی، رایجترین انتخاب پلاستیک پلیاتیلن دولایه است. این نوع پوشش مقرونبهصرفه بوده و به خوبی دما و رطوبت داخل گلخانه را حفظ میکند. در پروژههای حرفهایتر میتوان از ورقهای پلیکربنات دوجداره استفاده کرد که عایق حرارتی و نوری بهتری دارند و عمر طولانیتری نسبت به پلاستیک دارند، هرچند هزینه اولیه آنها بیشتر است. شیشه به ندرت در گلخانه قوسی به کار میرود، چون اجرای آن روی فرم خمیده هزینهبر و دشوار است.
برای اطلاعات بیشتر میتوانید ساخت آلاچیق با لوله داربست را مطالعه کنید.
گلخانه اسپانیایی
سقف گلخانه اسپانیایی مرتفع و چندضلعی است. این طراحی باعث میشود تهویه طبیعی بهتر و توزیع نور مناسبتر صورت گیرد و امکان استفاده از تجهیزات مدرن کشاورزی مانند سیستمهای آبیاری خودکار و کنترل دما به راحتی فراهم شود. به همین دلیل در پروژههای حرفهای کشاورزی و فضاهای بزرگ، گلخانه اسپانیایی انتخابی ایدهآل است.
برای ساخت اسکلت گلخانه اسپانیایی معمولا از فولاد گالوانیزه یا آلومینیوم استفاده میشود تا هم وزن سازه کاهش یابد و هم دوام آن افزایش پیدا کند. ستونها و تیرها در اسکلت گلخانه با پیچ و مهره یا براکتهای مخصوص به هم متصل میشوند تا سازه کاملا پایدار و مقاوم در برابر باد و باران باشد. برای پوشش گلخانه اسپانیایی، متداولترین انتخاب پلیاتیلن مقاوم به UV است.
نکته مهم
انواع دیگری از گلخانهها مانند ونلو، گاتیک و گلخانههای چنددهانه نیز وجود دارند که در همه آنها، جنس اصلی اسکلت معمولا فولاد گالوانیزه انتخاب میشود. این انتخاب به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت، استحکام و دوام عالی و عمر طولانی فولاد گالوانیزه است که آن را برای محیط گلخانه که همیشه مرطوب است، به بهترین گزینه تبدیل میکند.
سازه گلخانه گالوانیزه
از بین مصالح مختلفی که برای ساخت اسکلت گلخانه استفاده میشود، فولاد گالوانیزه به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود یک انتخاب هوشمندانه است. ورق گالوانیزه با یک لایه محافظ از جنس روی پوشانده شده که این ماده را در برابر زنگزدگی و خوردگی مقاوم میکند؛ خصوصیتی که در محیطهای مرطوب و پرآب گلخانه بسیار حیاتی است. این مقاومت بالا، طول عمر سازه را به شکل چشمگیری افزایش داده و نیاز به تعمیر و نگهداریهای پرهزینه را کاهش میدهد. علاوه بر این، استحکام بالای فولاد در کنار وزن کم آن، این امکان را فراهم میکند که اسکلتهایی سبک اما بسیار مقاوم ساخته شوند که توانایی تحمل بارهای سنگین ناشی از برف و باد را داشته باشند. در نتیجه، انتخاب جنس گالوانیزه برای مصالح گلخانه نه تنها هزینههای بلندمدت را کاهش میدهد، بلکه امنیت و پایداری گلخانه را نیز تضمین میکند.
مراحل ساخت گلخانه گالوانیزه

برای ساخت سقف سبک با قوطی یا لوله برای یک گلخانه گالوانیزه، باید مراحل ساخت را به صورت دقیق و منظم دنبال کنید. در اولین قدم لازم است طراحی اسکلت گلخانه بر اساس اصول مهندسی انجام شود که در آن ابعاد، ارتفاع و نوع سقف گلخانه مشخص شده باشد. سپس باید نقشه اجزای گلخانه را برای ساخت مقاطع و پروفیلهای مورد نیاز، به کارخانههای معتبر برش و خم ورق گالوانیزه مانند زرین فولاد شهریاری بسپارید.
پس از آماده شدن قطعات، نوبت به آمادهسازی زمین میرسد؛ زمین گلخانه باید تسطیح شده و فونداسیونهای بتنی برای ستونها ایجاد شود تا پایداری سازه در برابر باد و سایر نیروها تضمین گردد. با رسیدن قطعات پیش ساخته، مرحله ساخت اسکلت گلخانه آغاز میشود. سازه گلخانه گالوانیزه را میتوان با استفاده از پیچ و مهره به یکدیگر متصل کرد. این روش، ساخت گلخانه را بسیار تسریع کرده و در زمان و هزینه نیروی کار صرفهجویی میکند.
پس از برپا کردن کامل اسکلت، پوشش نهایی گلخانه مانند پلیکربنات یا پلاستیک UV روی سازه نصب میشود تا گلخانه آماده بهرهبرداری و کشت و کار شود.
فاکتورهای مهم در انتخاب مصالح گلخانه
برای کشاورزان و تولیدکنندگان کوچک، کاهش هزینهها و استفاده از مصالح اقتصادی معمولا در اولویت است؛ به همین دلیل، ساخت گلخانه ارزان گزینهای مناسب است که امکان بهرهبرداری سریع و اقتصادی از فضای کشت را بدون صرف هزینههای زیاد فراهم میکند. با این وجود، علاوه بر مسائل اقتصادی، برای ساخت گلخانه لازم است به عوامل دیگری نیز توجه نشان داد؛ از قبیل:
اقلیم و شرایط آبوهوایی
منطقهای که گلخانه در آن احداث میشود، مهمترین عامل تعیینکننده در انتخاب جنس مواد سازنده آن است و طبیعتا موضوعاتی مانند قیمت پروفیل ساختمانی امروز نیز بر تصمیمگیری تأثیر میگذارد. به عنوان مثال، در مناطق بادخیز باید از سازههای مستحکمتر مانند فولاد گالوانیزه و پوششهای مقاوم مثل پلیکربنات استفاده شود، در مناطق سردسیر عایقبندی حرارتی اهمیت ویژهای پیدا میکند و پوششهای دوجداره پلیکربنات یا شیشه دوجداره مناسبترند و در مناطق گرمسیری مصالحی که تهویه بهتر را فراهم کنند و از تجمع گرما جلوگیری کنند، ارجحیت دارند.
نوع گیاهان و نیازهای نوری
نوع گیاهانی که قرار است در گلخانه کشت شوند، نقش مهمی در انتخاب پوشش مناسب دارند، زیرا هر گیاه نیاز نوری متفاوتی دارد و انتخاب پوشش نادرست میتواند رشد و کیفیت محصول را تحت تأثیر قرار دهد. برای گیاهانی که نیاز نوری بالایی دارند، بهترین گزینه پوشش شیشهای است که بالاترین میزان شفافیت و عبور نور را فراهم میکند. در مقابل، برای گیاهان حساس به نور شدید، استفاده از پوششهایی مانند پلیکربنات مات یا نایلونهای پخشکننده نور مناسبتر است، زیرا این پوششها نور را بهطور یکنواخت در فضای گلخانه توزیع کرده و از سوختگی گیاهان جلوگیری میکنند.
نتیجه گیری
در انتخاب مصالح برای اسکلت گلخانه، هر ماده ویژگیهای منحصربهفردی دارد که آن را برای کاربردهای خاص مناسب میسازد. چوب یک گزینه سنتی و ارزان است، اما به دلیل دوام کم در برابر رطوبت و نیاز به نگهداری مداوم، برای استفاده طولانیمدت در محیطهای مرطوب گلخانه توصیه نمیشود. PVC نیز گزینهای اقتصادی و سبک است که در برابر خوردگی مقاوم است، اما استحکام و مقاومت کمتری در برابر باد و بارهای سنگین دارد و معمولا برای سازههای کوچک و موقت استفاده میشود. در مقابل، آلومینیوم به دلیل سبکی و مقاومت بالا در برابر خوردگی، انتخاب مناسبی برای گلخانههای پیشساخته و سبک است، اما قیمت بالاتری دارد و به اندازه فولاد مستحکم نیست. در نهایت، فولاد گالوانیزه به عنوان بهترین گزینه شناخته میشود؛ این ماده با پوشش روی (zinc) در برابر زنگزدگی و رطوبت کاملا مقاوم است، استحکام فوقالعادهای دارد که امکان ساخت سازههای بزرگ و بادوام را فراهم میکند و هزینههای نگهداری را به شدت کاهش میدهد. به همین دلیل، برای اکثر پروژههای حرفهای، فولاد گالوانیزه به دلیل تعادل عالی بین دوام، استحکام و هزینه، گزینه اول به حساب میآید.