آشنایی با آبرو شیروانی و نقش آن در مدیریت آب های سطحی ساختمان

بارش باران بر سقف‌های شیروانی، صدایی دلنشین و آرامش‌بخش دارد؛ اما این آرامش تا زمانی پابرجاست که بدانیم این حجم عظیم آب به درستی مدیریت می‌شود. در غیاب یک سیستم کارآمد، رگبارهای شدید می‌توانند به کابوسی برای سازه، نما و حتی فونداسیون ساختمان تبدیل شوند. اینجاست که آبرو شیروانی وارد میدان می‌شود. آبرو شیروانی، بسیار فراتر از یک کانال فلزی یا پلاستیکی ساده در لبه بام است؛ آن خط مقدم دفاعی ساختمان در برابر مدیریت آب‌های سطحی است. تنوع بالای آبروهای شیروانی، انتخاب مناسب‌ترین نوع را برای هر ساختمان با توجه به ویژگی‌های اقلیمی و معماری آن ممکن ساخته است. برای آشنایی بیشتر با نقش این محصول در ساختمان‌سازی، پیشنهاد می‌کنیم این مطلب جامع و تخصصی زرین فولاد را دنبال کنید.

چرا هر سقف شیروانی به آبرو نیاز دارد؟

شاید فکر کنید آب باران به سادگی از لبه‌های سقف چکه می‌کند و مشکلی ایجاد نمی‌شود، اما واقعیت این است که تجمع کنترل نشده آب‌های سطحی می‌تواند فاجعه‌بار باشد. یک گاتر سقف شیبدار استاندارد، به عنوان راهکاری برای هدایت ایمن آب باران و برف، نقشی مهمی ایفا می‌کند؛ اول از همه، با هدایت آب به دور از ساختمان، از پی ساختمان محافظت می‌کند و از نفوذ آب به خاک اطراف پی و ایجاد نشست یا ترک‌خوردگی فونداسیون جلوگیری می‌کند. در عین حال، دیوارها و نما را خشک نگه می‌دارد، زیرا مانع پاشش آب آلوده به گل و لای بر روی دیوارها و در نتیجه رنگ‌رفتگی، رشد کپک و فرسایش نما می‌شود.

علاوه بر این، با جلوگیری از اشباع شدن خاک، ریسک نم‌زدگی و ورود آب به طبقات زیرین مانند زیرزمین و پارکینگ را به شدت کاهش می‌دهد و همچنین با جلوگیری از نفوذ آب به لایه‌های زیرین پوشش سقف و پوسیدگی آن‌ها، عمر مفید سقف را افزایش می‌دهد.

نقش آبرو در مدیریت آب‌های سطحی

چرا نصب آبرو شیروانی یک ضرورت مطلق است و نه یک انتخاب؟ پاسخ در پیامدهای فاجعه‌بار مدیریت آب‌های سطحی به شکل نادرست نهفته است.

مهمترین نقش این سیستم، حفاظت از فونداسیون به عنوان قلب ساختمان است. در غیاب آبرو، تمام آب باران سقف مستقیم در پای دیوارها نفوذ کرده و خاک اطراف پی را اشباع می‌کند. این رطوبت دائمی، منجر به فرسایش خاک و تضعیف پایداری سازه می‌شود. همزمان، فشار هیدرواستاتیک ناشی از خاک اشباع، به دیوارهای زیرزمین و فونداسیون فشار آورده، موجب ترک‌های ساختاری و نفوذ آب به داخل می‌شود؛ تعمیراتی که هزینه‌های گزافی را تحمیل می‌کند.

اما تخریب به همینجا ختم نمی‌شود. این آبشار کنترل‌نشده، با پاشش برگشتی به سلامت نما، درب و پنجره‌ها حمله می‌کند. نتیجه، لکه‌شدن دائمی نما، پوسیدگی سریع قاب‌های چوبی و نفوذ رطوبت از درزها است که بستر رشد قارچ و کپک را فراهم می‌آورد. در نهایت، این آب سرگردان، محوطه و مسیرهای عبوری را شسته، باعث ایجاد چاله می‌شود و در فصول سرد با یخ‌زدگی، خطرات جدی لغزندگی ایجاد می‌نماید. بنابراین، نصب آبرو، یک سرمایه‌گذاری اصولی برای جلوگیری از تمام این آسیب‌های زنجیروار و حفظ یکپارچگی کل سازه است.

آشنایی با پرکاربردترین انواع آبرو شیروانی

به طور معمول برای ساخت آبروهای شیروانی از ورق گالوانیزه استفاده می‌شود. انتخاب نوع آبرو به عواملی مانند میزان بارندگی منطقه، مساحت سقف، معماری ساختمان و بودجه شما بستگی دارد. در ادامه، سه مورد از رایج‌ترین انواع آبرو شیروانی را بررسی می‌کنیم:

1. آبروهای شیروانی لندنی: آبرو لندنی یکی از رایج‌ترین انواع این سیستم است که به شکل منحنی و U شکل ساخته می‌شود. این قطعات پیش ساخته دارای ظاهر خاصی هستند و به نمای ساختمان جلوه زیبایی می‌دهند. همان طور که از نام این مدل سیستم آبرو پیداست میزان قابل توجهی از ساختمان‌های شهر لندن به آن مجهز بوده‌اند. آبروهای لندنی بیشتر برای ساختمان‌های مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
   
2. آبرو جعبه‌ای: این آبروها نوعی مقطع فلزی تو خالی هستند و به شکل چندضلعی تولید می‌شوند. این مدل ناودانی شیروانی نسبت به مدل قبلی گنجایش بیشتری دارد و به همین دلیل برای مصارف صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال آبرو جعبه‌ای گالوانیزه یک گزینه عالی برای سوله‌های بزرگ محسوب می‌شود.
   
3. آبرو فتیله‌ای: آبروهای فیتیله‌ای که با نام سوئدی هم شناخته می‌شوند، شباهت‌هایی به آبرو لندنی دارد، اما طراحی آن به گونه‌ای است که به صورت پنهان‌تر و یکپارچه‌تر با لبه سقف نصب می‌شود. لبه‌ی این آبروها طوری خم‌کاری می‌شود که اتصالات به صورت فتیله‌ای و تمیز انجام شود. ساختمان‌های کوچک محل مناسبی برای استفاده از این نوع آبرو هستند. آبروهای فیتیله‌ای سازگاری بالایی با نمای ظاهری ساختمان دارند و به همین دلیل به آن‌ها آبروی مخفی نیز گفته می‌شود.

محاسبه سایز مناسب آبرو

بسیاری از پیمانکاران به صورت تجربی یا بر اساس یک سایز استاندارد کار می‌کنند. اما این رویکرد، به خصوص در مناطق پربارش یا برای سقف‌های بزرگ، فاجعه‌بار است. انتخاب سایز آبرو و تعداد ناودان‌ها یک محاسبه مهندسی است که به سه عامل اصلی بستگی دارد:

۱. سطح آبریز سقف: این مهم‌ترین فاکتور است. شما باید مساحت افقی سقفی را که آب آن به یک بخش از آبرو می‌ریزد، محاسبه کنید نه مساحت خود متریال سقف.

۲. حداکثر شدت بارش منطقه‌ای: سیستم آبرو باید برای شدیدترین بارندگی مورد انتظار در منطقه شما طراحی شود. سیستمی که در یک منطقه خشک جواب می‌دهد، در یک منطقه پرباران فوری سرریز خواهد کرد.

۳. شیب سقف: سقف‌های با شیب تندتر، آب را با سرعت بسیار بیشتری به سمت آبرو هدایت می‌کنند. این سرعت بالا می‌تواند باعث جهش آب از روی آبروهای کم‌عمق شود.

یک آبروی کوچک با تعداد ناودان کم، روی یک سقف بزرگ در یک منطقه پرباران، عملا بی‌فایده است. آب به سرعت در آبرو جمع شده و از لبه‌ها سرریز می‌کند و تمام مشکلاتی که قرار بود حل کند را دوباره ایجاد می‌کند. افزایش تعداد ناودان‌ها اغلب بسیار مؤثرتر از افزایش بی‌رویه سایز خود آبرو است، زیرا ظرفیت تخلیه سیستم را به شدت بالا می‌برد.

پروفیل آبرو از چه متریالی ساخته می شود؟

مهم‌ترین فاکتور در طول عمر یک آبروی سقف شیروانی، جنس آن است. آبرو به طور دائم با آب، رطوبت، یخ‌زدگی و تابش خورشید در تماس است، بنابراین باید از متریالی ساخته شود که در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاوم باشد. در حالی که گزینه‌هایی مانند PVC یا آلومینیوم در بازار موجودند، ورق گالوانیزه به دلایل متعددی انتخاب اول حرفه‌ای‌ها است. پوشش روی یا زینک  به عنوان یک لایه قربانی عمل کرده و از فولاد پایه در برابر خوردگی محافظت می‌کند. همچنین، این ورق‌ها استحکام مکانیکی بالایی در برابر ضربه، فشار برف سنگین و تغییرات دمایی دارند و بسیار مقاوم‌تر از PVC یا آلومینیوم هستند. گالوانیزه یک گزینه عالی برای انواع مقاطع فولادی، مانند عرشه فولادی، وال پست و ورق طرح سفال محسوب می‌شود.

علاوه بر آن یک آبرو جعبه ای گالوانیزه با نصب صحیح، می‌تواند دهه‌ها بدون مشکل کار کند و با توجه به دوام و استحکام، در درازمدت بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر از سایر گزینه‌ها است.

ایجاد یک سقف شیروانی کارآمد و مقاوم در برابر نفوذ آب

پیاده‌سازی آبرو شیروانی باید به روش صحیح و اصولی انجام شود زیرا حتی یک اشتباه کوچک هم می‌تواند خسارات سنگینی به بار بیاورد، در ادامه به ذکر چند نکته مهم برای تجهیز ساختمان به سیستم آبرو می‎‌پردازیم:

فرآیند نصب و ساخت آبرو شیروانی، که به خم‌کاری ورق و مونتاژ آن در محل اشاره دارد، نیازمند دقت و تخصص بالایی است، زیرا یک اشتباه کوچک در شیب‌بندی یا آب‌بندی می‌تواند منجر به نشت آب و خسارت شود. این فرآیند با برنامه‌ریزی و اندازه‌گیری آغاز می‌شود؛ یک کارشناس محل دقیق خروج آب یعنی قیف را تعیین کرده و طول دقیق مسیر آبرو محاسبه می‌شود. در فاز دوم، تسمه‌های نگهدارنده یا براکت‌ها که وظیفه تحمل وزن آبرو را دارند، با فاصله استاندارد حدود ۶۰ سانتی‌متر نصب می‌شوند تا از شکم دادن آبرو جلوگیری شود. این تسمه‌ها معمولا به سقف جوش داده شده و نوع آن‌ها باید با نوع آبرو مثلا هلالی برای لندنی و جعبه‌ای برای جعبه‌ای،، مطابقت داشته باشد. در فاز سوم، ورق آبرو بر اساس زاویه تسمه‌ها خم‌کاری شده و بخشی از آن برای اتصال قیف آبچکان بریده می‌شود. سپس قیف در محل خود محکم می‌شود. در فاز نهایی، لوله عمودی که آب را از قیف به سمت زمین هدایت می‌کند، با بست‌های مخصوص به دیوار متصل شده و آب را به سیستم فاضلاب یا زهکش هدایت می‌کند. مهمترین مرحله در انتها، آب‌بندی کامل تمام درزها و اتصالات با استفاده از چسب‌های مخصوص مانند سیلیکون یا ماستیک است تا از هرگونه نشتی جلوگیری گردد.

آبروی شیروانی چگونه قیمت گذاری می شود؟

قیمت پروفیل آبرو به عوامل متعددی وابسته است که در ادامه آن‌ها را شرح خواهیم داد:

• متراژ، وزن و ضخامت شاید مهم‌ترین عوامل موثر بر قیمت این محصول باشند.
• قیمت مواد اولیه از دیگر عوامل مهمی است که می تواند باعث کاهش و یا افزایش قیمت پروفیل‌های آبرو باشد. اگر این مواد اولیه وارداتی باشند باید نوسانات قیمت ارز را هم در نظر گرفت. در صورتی که متریال اولیه درون خود کارخانه تولید شود شاهد کاهش چشمگیر هزینه‌ها خواهیم‌بود.
• شرایط اقتصادی کلی کشور و میزان تورم هم تاثیر مستقیمی بر بازار فلزات و قیمت این محصول دارند.
• افزایش میزان صادرات و واردات پروفیل‌های آبرو یا مواد اولیه آن‌ها نیز باعث افزایش قیمت می‌شود.
• عوامل دیگری مانند کاهش عرضه یا افزایش تقاضا هم باعث می‌شوند این محصول از ارزش بیشتری برخوردار شود.
• سایر مشخصات فیزیکی ورق نیز می‌توانند قیمت هر محصولی را افزایش یا کاهش دهند. به طور مثال طرح‌های مختلف محصولات فولادی قیمت یکسانی ندارند. به عنوان مثال قیمت ورق شیروانی رنگی از ورق‌های بدون رنگ بیشتر است.

مدیریت آب: پس از ناودان چه اتفاقی می‌افتد؟

کار مدیریت آب‌های سطحی با رسیدن آب به پایین ناودان تمام نمی‌شود. رها کردن آب در پای فونداسیون، تمام زحمات سیستم را بر باد می‌دهد.

• استفاده از سنگ آب‌پاش یا لوله‌های افقی کوتاه برای دور کردن آب حداقل به فاصله ۱.۵ تا ۲ متری از ساختمان.
• اتصال ناودان‌ها به سیستم زهکشی زیرزمینی مانند لوله‌های مشبک یا زهکش فرانسوی، که آب را به سمت چاه جذبی یا خروجی فاضلاب شهری هدایت می‌کند.
• اتصال ناودان‌ها به مخازن ذخیره آب باران. با این کار، آب باران که قبلا یک تهدید بود، به یک منبع مفید برای آبیاری باغچه تبدیل می‌شود.

ابزاری مهم در مدیریت آب های سطحی

استفاده از آبرو شیروانی جدا از این که ساختمان را از گزند آسیب‌های برف و باران محافظت می‌کند باعث انتقال موثر آب به سفره‌های آب زیرزمینی نیز می‌شود. وجود این محصول در یک ساختمان ضروری است زیرا نبود آن می‌تواند باعث حوادث ناگواری مانند ریزش دیوارها شود. مجموعه زرین فولاد شهریاری با سال‌ها تجربه‌ای که در زمینه تولید و فروش انواع مقاطع فلزی دارد می‌تواند باکیفیت‌ترین محصولات را در اختیار مشتریان خود قرار دهد. برای خرید والپست گالوانیزه، قوطی پروفیل، انواع آبرو شیروانی و سایر سازه‌های فلزی کافی است با کارشناسان ما تماس بگیرید تا شما را راهنمایی کنند.