پروفیل سی پرلین چیست و چه تفاوتی با پروفیل زد دارد؟

پروفیل‌ها یکی از اجزای جدانشدنی در سبک نوین ساخت ‌و ساز هستند که تنوع بالای آن‌ها، اهمیت شناخت تفاوت‌ها و کاربرد هر مدل را دوچندان می‌کند. پروفیل سی پرلین و پروفیل زد دو زیرمجموعه از پروفیل‌های باز هستند که به‌ عنوان المان‌های پشتیبان، میزان قابل توجهی از وزن بخش‌هایی مانند سقف را بر خود سوار می‌کنند. ویژگی‌های منحصر به ‌فرد هر یک، از جمله قابلیت هم‌پوشانی در مدل Z یا سهولت نصب در مدل سی، تعیین‌کننده محل استفاده و تناسب آن‌ها با نوع پروژه هستند. در این مقاله بررسی خواهیم کرد در چه شرایطی باید پرلین سی یا زد انتخاب شود تا تعادلی میان هزینه‌ها و استحکام سازه ایجاد گردد.

مروری بر پروفیل زد

پروفیل زد، مسئول اصلی استحکام سقف‌ سوله‌هاست. این مقطع فولادی باز که به دلیل شباهت ظاهری‌اش به حرف Z این طور نام‌گذاری شده، عنصری حیاتی در زیرسازی و نگهداری سقف به شمار می‌رود. ساختار پروفیل زد شامل یک بخش عمودی و دو لبه‌ی افقی است. این محصول معمولا از ورق‌های فولادی سیاه یا گالوانیزه با مقاومت بالا ساخته می‌شود.
بال‌های پروفیل زد با زاویه‌ای کمتر از 90 درجه به جان متصل می‌شوند که همین ویژگی، مقاومت خمشی آن را بالا برده و انعطاف‌پذیری مناسبی به قطعه می‌بخشد. یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های این نوع پروفیل امکان هم‌پوشانی شاخه‌ها است؛ به همین دلیل در سازه‌هایی با دهانه‌های بزرگ و فشار بار زیاد هم استفاده می‌شوند. پرلین‌های زدشکل با تنوع ابعادی بالایی ساخته شده و هرکدام به منظور کار خاصی اعم از ساخت خانه یا سوله استفاده می‌شوند. برای آشنایی با ضخامت و وزن زد سوله یا زد معمولی، می‌توانید به جدول‎‌های استاندارد این محصولات مراجعه نمایید. ابعاد رایج زد به صورت زیر است:

• جان: ارتفاع جان پرلین زد حداقل 160 و حداکثر 400 میلی‌متر است.
• طول: هر شاخه حداکثر 16 متر است.
• بال‌ها: اندازه هر بال نمی‌تواند از 100 میلی‌متر بیشتر باشد.

پروفیل سی پرلین چیست؟

پروفیل C که با نام پرلین سی نیز شناخته می‌شود نوعی تیر فولادی افقی است که در بخش‌های مختلف سازه مانند زیر سقف‌ها، دیواره‌ها و ستون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و با شکل ظاهری C انگلیسی طراحی شده‌ است. این مقطع دارای دو بال با ابعاد یکسان است که زاویه قرارگیری آن‌ها دقیقا 90 درجه است؛ همین موضوع باعث می‌شود مقاومت پروفیل C در مقابل فشار نسبت به پروفیل Z کمتر باشد. به ‌همین خاطر پروفیل‌های سی برای سازه‌هایی با چند دهانه یا دهانه‌های بسیار بزرگ مناسب نیستند و همچنین امکان هم‌پوشانی شاخه‌ها در آن‌ها وجود ندارد.

از ویژگی‌های بارز پرلین سی این است که نسبت استحکام به وزن در این پروفیل بسیار مطلوب است، زیرا طراحی خاص این مقطع از وجود متریال اضافی جلوگیری می‌کند. بسیاری از پروفیل‌ها مانند پروفیل سی پرلین آسیا از ورق گالوانیزه اصفهان ساخته می‌شوند. ابعاد استاندارد پرلین سی را در ادامه شرح می‌دهیم:

• ارتفاع : هر پروفیل با ارتفاع بین 160 تا 240 میلی‌متر تولید می‌شود.
• طول: طول هر شاخه به صورت رایج 6 متر است.
• ضخامت: این قطعات با ضخامت 2، 2.5 و 3 میلی‌متر عرضه می‌شوند.
• وزن: معمولا بین 23 تا 55 کیلوگرم متغیر است.

تفاوت پرلین زد و سی از نظر روش تولید

تفاوت بنیادین پروفیل زد و پروفیل سی در فرآیند فرم‌دهی و خم‌کاری ورق فولادی نهفته است. متریال اولیه هر دو محصول ورق فولادی گرم یا گالوانیزه است اما پس از ورود به خط تولید، دستگاه رول ‌فرمینگ و قالب‌های مخصوص آن هستند که شکل نهایی قطعه را تعیین می‌کنند. در فرآیند تولید پرلین سی، قالب‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که ورق‌های 6 یا 12 متری را به شکل C با دو بال متقارن درآورند. اما در تولید پروفیل زد، قالب رول ‌فرمینگ طوری طراحی شده که بال‌ها را در دو جهت مخالف و با زاویه‌ مورد نظر خم کند تا در نهایت، شکل ظاهری Z ایجاد گردد. در تولید پرلین زد، بسته به نیاز پروژه، عملیات پانچ‌کاری بدنه برای نصب سریع‌تر پیچ و اتصالات نیز انجام می‌شود در حالی که در پرلین سی معمولا چنین فرآیندی وجود ندارد.

مقایسه پروفیل زد و پروفیل سی از نظر کاربرد

پرلین سی و پروفیل زد هر دو در زیرسازی سقف و دیواره‌های سازه‌های فلزی به کار می‌روند اما عملکرد آن‌ها در شرایط مختلف، متفاوت خواهد بود. تفاوت کاربرد هر دو مقطع در مواردی از جمله میزان باربری یا موقعیت نصبشان نمایان می‌شود. از آن‌جا که پروفیل زد قابلیت تحمل فشار بالایی داشته و قابلیت همپوشانی آن به ایجاد تیرهای یکپارچه و مستحکم کمک می‌کند، برای ساخت سوله‌های بزرگ، انبارهای صنعتی یا سازه‌هایی با دهانه بیش از 10 متر انتخاب می‌شود. در مقابل، پروفیل سی به دلیل ساختار ساده‌تر، بیشتر در سازه‌های کوچک‌تر مانند سقف منازل، پارکینگ‌ها، قاب‌بندی درها و اسکلت‌های فلزی سبک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جدول مقایسه کاربرد پروفیل Z و C

ویژگی‌ها	پروفیل Z	پروفیل C
نوع سازه	صنعتی و سازه‌های بزرگ	سبک و کوچک
کاربرد رایج	سقف سوله صنعتی، سالن تولید، انبار و غیره	سقف و دیوار خانه، سوله کوچک یا پارکینگ
دهانه مناسب	بلند	کوتاه تا متوسط
مقاومت در برابر بار	زیاد	متوسط
نصب	نیازمند دقت و تخصص بالا، استفاده از پیچ و مهره برای اتصال	سریع‌تر و ساده‌تر، استفاده از جوشکاری برای اتصال

مزایا و معایب استفاده از پروفیل سی در ساخت و ساز

پروفیل سی در ساخت ‌و ساز کاربردهای متعددی دارد و همین گستره‌ی استفاده، باعث شده تا ویژگی‌های آن را بتوان از دو جنبه یعنی مزیت‌ها و محدودیت‌ها بررسی کرد. مزایای پرلین سی عبارتند از:

• فرآیند نصب این مقاطع ساده بوده و در زمان کوتاهی قابل انجام است.
• این پروفیل‌ها برابر فشار و شکستگی مقاومت بالایی دارند و ایمنی را در کار تضمین می‌کنند.
• تقویت اسکلت‌های فلزی یکی از دغدغه‌های عمرانی مهم در کشورهای زلزله‌خیر مثل ایران است، که به‌کارگیری پرلین سی در این راستا کمک بزرگی می‌کند.
• این مقاطع فولادی وزن کمی دارند و برای همین قیمت پرلین سی بسیار مقرون به صرفه است.

برخی ویژگی‌های پرلین سی که ممکن است در برخی پروژه‌ها محدودیت ایجاد کند عبارتند از:

• شکل متقارن پروفیل C باعث می‌شود در مقابل خم شد عملکرد ضعیف‌تری داشته باشد.
• عدم هم‌پوشانی شاخه‌ها باعث شده تا این قطعات برای سازه‌های چند دهانه گزینه مناسبی نباشند.

مقایسه قیمت پروفیل سی و زد

قیمت پرلین زد و سی به چند فاکتور کلیدی مانند ضخامت، ارتفاع، وزن، جنس ورق فولادی و برند تولیدکننده آن بستگی دارد. به ‌طور کلی اما فرآیند ساده‌تر تولید پرلین سی، مصرف کمتر مواد اولیه در آن و وزن پایین‌تر، قیمت این نوع پروفیل را نسبت به پرلین زد کاهش می‌دهند. البته استفاده از پرلین سی در پروژه‌هایی بزرگ به ‌صرفه نخواهد بود، زیرا برای تامین استحکام لازم باید تعداد بیشتری از این مقاطع مورد استفاده قرار گیرند که این مورد هزینه نهایی را بالاتر می‌برد. محاسبه هزینه این محصولات، در کنار سایر مقاطع مکمل در ساخت اسکلت، مانند قوطی ستونی یا آبرو، به نوسانات مداوم بازار فولاد و تغییر قیمت مواد اولیه وابسته است. کارشناسان این حوزه می‌توانند جدیدترین قیمت قوطی ستونی ساختمانی یا پرلین را اعلام کرده و بر اساس نیازهای شما، گزینه مناسب را پیشنهاد دهند.

انتخاب درست بین پرلین سی و زد

پروفیل زد و سی، هر دو قطعات مهمی در ساختمان‌ها هستند که وظیفه‌ی تحمل بخش قابل‌توجهی از بار سازه را بر عهده دارند. همان‌طور که در این مقاله بررسی کردیم، پرلین سی با وزن کمتر، نصب آسان‌تر و استحکام مناسب، گزینه‌ای بی‌نقص برای سازه‌های سبک است. پرلین زد هم به‌ لطف طراحی مهندسی‌شده و قابلیت هم‌پوشانی شاخه‌ها، در پروژه‌های بزرگ و صنعتی عملکردی بسیار پایدار در درازمدت دارد.

بررسی محصولات برندهای مختلف تولیدکننده پروفیل سی در اصفهان و سایر شهرها، که نام‌های معتبر این حوزه هستند، یک امر الزامی هنگام خرید این محصولات است. در هر سازه‌ای، چه صنعتی و چه مسکونی، کوچک‌ترین اجزا باید درست انتخاب شوند تا کل سازه پایدار بماند. پروفیل‌ها قطعاتی کوچک اما با تاثیر بزرگ در ایجاد ایمنی هستند.