والپست ایمن تر است یا نبشی کشی؟(مقایسه کامل به همراه قیمت)

وقتی صحبت از مهار دیوارهای غیرسازه‌ای به میان می‌آید، اغلب دو راهکار اصلی به ذهن می‌رسد: والپست و نبشی‌کشی. وال پست به عنوان یک روش نوین و نبشی‌کشی به عنوان یک روش سنتی، در واقع دو شیوه برای مهار و تقویت دیوارهای غیرسازه‌ای هستند. اما فرق وال پست با نبشی کشی چیست؟ شاید فکر کنید انتخاب بین این دو، تنها یک تصمیم فنی ساده است، اما حقیقت این است که پشت این انتخاب، ملاحظات کلیدی بسیاری پنهان شده که می‌تواند آینده سازه شما را تحت تاثیر قرار دهد. با وجود تفاوت‌های اساسی بین این دو روش، برخی افراد به اشتباه والپست و نبشی‌کشی را به جای یکدیگر به کار می‌برند که در ادامه دلیل این خطا را شرح می‌دهیم.

ﻧﻘﺶ والپست در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‌ﺳﺎزی

وال پست (Wall Post) یا وادار یک سیستم بسیار دقیق است که به انتقال نیروهای وارده از دیوار به اسکلت اصلی سازه کمک می‌کند و اتصال این دو قسمت را منعطف‌تر و نرم‌تر می‌سازد. استفاده از این سیستم در ایران بعد از زلزله سرپل ذهاب اجباری شد چرا که بررسی‌ها نشان دادند اغلب خرابی‌ها به دلیل فروریختن دیوارهای ساختمان‌ها بوده است. به همین دلیل در آیین‌نامه‌های ساختمانی (مانند پیوست ششم آیین‌نامه 2800) به صورت دقیق مشخص شده که وادارها باید در چه مدل و چه ابعادی و به چه صورت (عمودی، افقی، میانی یا کناری) نصب شوند تا ایمن‌ترین اتصالات در سازه شکل بگیرند. به عنوان مثال برای جلوگیری از کمانش دیوار در اکثر مواقع از والپست قوطی استفاده می‌شود. وادار معمولا از ورق‌های گالوانیزه ساخته شده که به دیوار اجازه می‌دهد تا در برابر نیروهای جانبی، حرکت جزئی و کنترل‌شده‌ای داشته باشد. با این آزادی حرکت، تنش و فشار کمتری به اسکلت و خود دیوار انتقال پیدا می‌کند.

نبشی‌کشی چیست؟

پیش از رواج وال‌پست‌های مدرن، برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای از روش نبشی‌کشی استفاده می‌شد. در این سیستم، از پروفیل‌های فولادی L شکل که به نام نبشی (Angle Bar) شناخته می‌شوند، برای مقاوم‌سازی دیوارها بهره می‌بردند. در این روش، نبشی‌ها به صورت یکپارچه به تیر و ستون‌های سازه جوش داده می‌شدند. ضعف اصلی این سیستم نیز دقیقا در همین نوع اتصال بود زیرا جوش‌ها هنگام تحمل فشارهای سنگین مانند زلزله به راحتی ترک برمی‌داشتند یا شکسته می‌شدند.

نبشی یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد به حساب می‌آید که در انواع مختلفی مانند نبشی استیل، نبشی کناف و غیره موجود است. این مدل‌ها دارای کارکردهای متفاوتی هستند و قیمت آن‌ها یکسان نیست. کارشناسان حوزه فولاد ساختمانی می‌توانند جدیدترین جزئیات قیمت نبشی کناف یا نبشی استیل در اختیار شما قرار دهند.

همان‌طور که گفته شد در روش نبشی‌کشی ساختمان از پروفیل‌های نبشی استفاده می‌شود و به همین دلیل گاهی آن را «سیستم نبشی» نیز می‌نامند. از سوی دیگر وال پست یک سیستم مهندسی است که از قطعاتی فولادی با همین نام ساخته می‌شود. برخی از مدل‌های والپست نیز به شکل L طراحی می‌شوند، به همین خاطر برخی افراد به اشتباه وال پست و نبشی‌کشی را مشابه یکدیگر می‌دانند. اما از منظر فنی تفاوت این دو مانند تفاوت بین ستون فقرات (والپست) و مهره‌های ستون فقرات (نبشی) است. وادار به عنوان یک ساختار کامل مهندسی، وظیفه انتقال نیروها را به عهده دارد در حالی که نبشی تنها جزئی از این سیستم در روش سنتی محسوب می‌شود.

ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ والپست و نبشی‌کشی

وال پست و نبشی‌کشی دو مفهوم مرتبط اما در عین حال متمایز هستند که در هزینه اجرا، سرعت انجام کار و سطح ایمنی تفاوت‌های فاحشی دارند. اجرای این سیستم‌ها در اسکلت‌های مختلف نیز یکسان نیست. به عنوان مثال نحوه اجرای وال پست در اسکلت بتنی باید با توجه به خواص بتن انجام شود در نتیجه اجرای آن در اسکلت فلزی متفاوت است. نبشی‌کشی به دلیل عدم سازگاری با روش‌های نوین ساخت‌وساز در سال‌های اخیر کمتر مورد استفاده قرار گرفته است اما هنوز هم از این سیستم در برخی قاب‌بندی‌های ساده‌تر استفاده می‌شود.

تفاوت نبشی و والپست از ﻧﻈﺮ ایمنی

برخلاف نبشی‌کشی که با ایجاد یک اتصال صلب در برابر فشارهای جانبی و لرزه‌ای ناشی از زلزله دچار فروپاشی می‌شد، والپست‌های مدرن که حاصل بررسی و پوشش چنین ضعف‌هایی هستند، به منظور ایجاد یک اتصال انعطاف‌پذیر و کارآمدتر طراحی شده‌اند. یکی از ضعف‌های سیستم سنتی اجرای ممتد نبشی‌ها بود. اما پیمانکاران در تجربه‌های جدید با خرید وادار منقطع و اجرای راحت‌تر آن توانستند سطح جدیدی از امنیت را در سازه‌ها ایجاد نمایند. این رویکرد نوین کارایی و مقاومت سازه را به شکل قابل توجهی بهبود بخشیده است.

اتصالات در سیستم سنتی جایی برای حرکت نداشتند و به همین دلیل وجود آن‌ها به جای کاهش فشار باعث فروریزی دیوارها می‌شد. اما در والپست‌ها، پلیت یا صفحه به گونه‌ای تعبیه شده که مقدار معینی فضا برای تکان خوردن آن باقی بگذارد. در اتصال پلیت و وادار معمولا از جوشکاری ریلی یا تلسکوپی استفاده شده تا چنین شرایطی امکان‌پذیر شود.

مقایسه والپست و نبشی کشی از نظر قیمت

در اجرای والپست، با کاهش آهن‌آلات مصرفی و حذف بخش قابل توجهی از هزینه‌های جوشکاری و نیروی کار، سرعت اجرا نسبت به استفاده از نبشی‌کشی بالاتر رفته و در نتیجه هزینه نهایی کاهش پیدا می‌کند. پیش از والپست و در روش سنتی برای محکم شدن اتصالات از ورق‌های فولادی سنگین استفاده می‌شد. در روش مدرن اما تمرکز بر ایجاد یک اتصال بادوام با به‌کارگیری کمترین مصالح در کمترین زمان است. این تلاش برای بهینه‌سازی طراحی منجر به کاهش مصرف ماده اولیه این سیستم، یعنی ورق فولادی گالوانیزه و سیاه و کاهش زمان مورد نیاز برای نصب والپست شده است.

کمتر شدن هزینه نهایی یک ﻓﺮق وال پست ﺑﺎ نبشی‌کشی بوده که برای همه پیمانکاران از اهمیت بالایی برخوردار است. ورق‌های به کار رفته در سیستم والپست، با توجه به اهمیت تاثیر آن در ساختمان‌سازی، باید از بهترین متریال‌ها ساخته شده باشند که معمولا کارخانه‌های معتبر محصولات خود را با این شرایط تولید می‌کنند. به عنوان مثال اگر در روش سنتی نیاز X کیلوگرم ورق سیاه فولاد مبارکه باشه، این میزان در نبشی کشی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

آیین‌نامه‌های ساختمانی مربوط به والپست و نبشی کشی

آیین‌نامه‌ 2800 مقررات ساختمانی، که مربوط به استاندارد طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله است، روش نبشی‌کشی را به طور کامل رد نمی‌کند اما والپست را به عنوان یک روش مطلوب‌تر و کارآمدتر ذکر کرده است. پیوست ششم این آیین‌نامه به صورت تخصصی‌تری موضوع طراحی و اجرای دیوارهای غیرسازه‌ای را بررسی کرده و راهکارهای نوینی را معرفی می‌کند. برخی از نکات مهم این آیین‌نامه در خصوص مهار دیوارهای غیرسازه‌ای که مهندسین سازه آن‌ها را در کار خود به کار می‌برند را در ادامه شرح می‌دهیم:

• وادار در دیوارهای با طول بیش از 4 متر باید به صورت عمود کار گذاشته شود
• دیوارهای با ارتفاع 3.5 متر به بالا باید به وادار افقی یا اصطاحا یک تیرک مجهز شوند
• فاصله وادارها نسبت به یکدیگر باید بر اساس ظرفیت خمشی پانل دیوار محاسبه گردد
• بین دیوار و وادار باید به اندازه یک درصد از ارتفاع سقف فاصله در نظر گرفته شود
• نبشی‌کشی در اطراف قاب‌های ساده مانند بازشوها اجرا می گردد
• در دیوارهای با طول کمتر از 1.5 متر الزامی نیست که این سیستم حتما کار گذاشته شود
• نبشی مناسب وال پست به صورت پیش فرض نبشی 5 است که البته بر اساس نیازهای پروژه تغییر می‌کند.

تقویت اسکلت سازه‌ها؛ مسئله‌ای پر اهمیت از دیرباز تا امروز

وال پست و نبشی‌کشی هر دو به منظور بهینه‌سازی مقاومت سازه در برابر بارهای جانبی و زلزله در ساختمان‌ها به کار گرفته می‌شوند و کیفیت اجرای آن‌ها تاثیر مستقیمی بر دوام سازه دارد. در واقع هر اتصال در اسکلت سازه تعهدی از طرف سازندگان نسبت به ساکنین خانه است. نبشی‌کشی در گذشته و وال پست در عصر حاضر به ساخت سازه‌های مستحکم برای انسان‌ها کمک کرده‌اند و قطعا در آینده نیز روش‌های نوآورانه‌تری در این حوزه شکل خواهند گرفت تا ایمنی ساختمان‌ها بیش از پیش تضمین شود.