معرفی توری گابیون +راهنمای کامل انواع، کاربرد و مشخصات فنی

شاید بارها در حاشیه جادهها یا حتی فضاهای شهری با سازههای سنگی روبهرو شده باشید که توسط شبکههای فلزی نگهداری میشوند، اما اسم آن را نمیدانستید. این سازهها از توری گابیون ساخته میشوند؛ محصولی که از مفتولهای گالوانیزه و روکشدار بافته شده و نوعی باکس مشبک را تشکیل میدهد. درون باکسها با سنگ یا قلوهسنگ طبیعی پر میشود و این ساختار، با داشتن وزن مناسب و مقاومت بالا، به یکی از موثرترین سیستمها برای جلوگیری از فرسایش خاک، کنترل جریان آب یا تثبیت سازههای خاکی تبدیل شده است. در این مقاله از مجله زرین فولاد شهریاری قصد داریم با جزئیات فنی، کاربردها و ویژگیهای گابیون آشنا شویم.
فهرست مطالب
معرفی توری گابیون
توری گابیون شبکهای درهمتنیده از مفتولهای فولادی گالوانیزه یا روکشدار است که معمولا به دو شکل ششضلعی یا چهارضلعی تولید شده که از آن برای کارهایی مثل تعیین مرز رودخانه، نگه داشتن سنگها برای ساخت دیوار و سایر امور عمرانی استفاده میشود. واژهی گابیون Gabionne ریشهای ایتالیایی دارد و به معنای قفسه یا محفظه سنگی است. در ایران این محصول را بیشتر با نام توری سنگی میشناسند. درون گابیون، که مانند یک سبد مستحکم فلزی عمل میکند، با سنگ یا سنگریزههای طبیعی پر میشود که به صورت یکپارچه و بدون استفاده از ملات (به روش خشکهچینی) کنار هم قرار میگیرند.
نکته مهم
هرچه ابعاد چشمههای گابیون بزرگتر باشد، ضخامت مفتولهای مورد استفاده نیز باید افزایش یابد تا شبکه، استحکام لازم را برابر وزن و فشار سنگها حفظ کند.
نامهای رایج توری گابیون در بازار
- توری سنگی یا تور سنگ: رایجترین نام عمومی این محصول در ایران به دلیل ماهیت کاربردی آن.
- مش گابیون، فنس گابیون و گابیون بندی: نامهای فنیتر که به ساختار شبکهای، کاربرد حصارکشی و فرآیند نصب اشاره دارند.
- قفس توری و سیل بند: نامهایی که به ترتیب به شکل سبدی و یکی از مهمترین کاربردهای عمرانی آن یعنی کنترل آب و فرسایش مربوط میشوند.

مقایسه مختصر توری گابیون با سایر توریها
تفاوت توری گابیون با سایر توریهای فلزی مثل مرغی و فرنگی چیست؟ توری یکی از ارکان اصلی در ساختوساز و پروژههای عمرانی است که انواع مختلف آن از جمله توری مرغی، گابیون، توری فرنگی و توری حصاری با مشخصات فیزیکی متفاوت (شامل وزن و ضخامت مفتول) تولید میشوند که بر همین اساس، کاربرد و قیمت آنها نیز با هم تفاوت دارد. برخلاف سایر مدلها که با مفتولهای نازک همچون سیمهای 1 میلیمتری تولید شدهاند، در ساخت گابیون مفتولهای ضخیمتر از 2 میلیمتر بهکار میروند و نتیجتا به عنوان توری ضخیم دستهبندی می شوند. گابیون در مقایسه با توریهای دیگر بزرگتر و مقاومتر است و در واقع تنها نوع توری طراحیشده برای نگهداری مصالح سنگی محسوب میشود. سایر توریها عموما برای حصارکشی، زیرسازی گچکاری یا نگهداری عایقها به کار میروند و با بار فشاری سبکتری سروکار دارند.

اجزای توری گابیون
آشنایی با ویژگیهای ابعادی و ساختاری گابیون به کاربر کمک میکند تا تصویری روشن و دقیق از تواناییها، کاربردها و محدودیتهای این محصول بهدست آورد. اجزای اصلی این توری، جدا از مفتولهای بافته شده و سنگ و قلوه سنگهای داخل آن، عبارتند از یک ورق پروفیل فلزی که به عنوان قاب نگهدارنده استفاده شده، بستها و سیمهای کلاس A که برای اتصال بدنه توری بهکار میروند. استاندارد ابعادی گابیون در بازار به شرح زیر است:
- ضخامت: مفتولهای مناسب برای کاربری در این توریها باید بین 2 تا 4 میلیمتر ضخامت داشته باشند.
- جنس سیمها: همانطور که گفتیم مفتولهای گرم گالوانیزه یا سیمهای روکشدار رایجترین گزینهها در تولید گابیون به حساب میآیند اما گاهی از پلاستیک هم برای ساخت آنها استفاده میشود. توری گابیون پلاستیکی یک گزینه سبک و اقتصادی است اما مقاومت محدودتری دارد.
- ابعاد توری گابیون و شکل چشمهها: ضخامت بالای سیمهای مورد استفاده گابیون، امکان تنوع در ابعاد چشمههای چهار ضلعی و شش ضلعی را به راحتی فراهم میکند. این توریها با چشمه 8*10 یا 5*6 میلیمتر بافته میشوند.
انواع توری گابیون
توری گابیون محصولی منعطف و چندکاربری است که بسته به نوع مصرف، قابلیت تولید در قالب مدلهای مختلفی مانند گابیون تشکی یا سبدی را دارد و هر یک از این مدلها از نظر ساختار بافت و نوع مفتولها با یکدیگر تفاوت دارند.
گابیون سبدی: پرکاربردترین نوع گابیون است که به شکل یک سبد فلزی یا جعبهی مکعبی طراحی میشود. این مدل در ابعاد متنوع و با مفتولهای مستحکم تولید شده و از مصارف رایج آن میتوان به ساخت حائل خاک اشاره کرد.
گابیون تشکی: این مدل ارتفاع کمی دارد و پس از پر شدن با سنگ، مانند تشک سنگی بر کف زمین یا رودخانه پهن میشود که این مسئله علت نامگذاری آن را هم توضیح میدهد. تشک گابیون بیشتر در پروژههای آبی کاربرد دارد و گاهی به عنوان موجشکن قابل استفاده است.

گابیون کیسه ای: این نوع گابیون برای شرایط اضطراری طراحی شده و به خاطر سرعت بالای نصب و برپایی، در حوادث طبیعی، مانند ترمیم سریع سیلبندها، مورد استفاده قرار میگیرد. کیسه گابیون به طور معمول برای مصارف خانگی پیشنهاد نمیشود اما در پروژههای فوری، انتخاب اول بسیاری از پیمانکاران است.
گابیون جوشی: این محصول که با نام گابیون مش نیز در بازار معروف است، در پروژههای سنگین مانند جلوگیری از ریزش کوه در جادههای کوهستانی مورد استفاده قرار میگیرد. بهکارگیری ورق سیاه برش خورده با کیفیت و ضخیم در این مدل، به عنوان متریال اولیه مفتولها، منجر به بالاتر رفتن مقاومت آن میشود. ضمنا قیمت توری گابیون جوشی نسبت به سایر گابیونها بالاتر است چون برای تولید این مدل از مواد اولیهی بیشتری استفاده میشود.
تور سنگی تزئینی: گابیونهای تزئینی یکی از اجزای ثابت در اکثر ویلاها و باغهای تفریحی در سالهای اخیر بودهاند و محدودیت خاصی هم در اجرا ندارند. این مدل برای ساخت فلاورباکس یا آبنماها کاربرد دارد و بین معماری مدرن و طبیعت، نوعی تعامل ایجاد میکند.

معیارهای کیفیت توری گابیون
کیفیت توری گابیون یک بحث چندوجهی است که شامل بررسی دقیق ساختار، متریال و تناسب وزن با استحکام نهایی میشود. مهمترین گام در ارزیابی، توجه به جنس مفتول است. زیرا هر نوع متریالی میزان مقاومت مکانیکی مشخصی را فراهم میکند و در شرایط محیطی سخت، مانند مناطق پربارش و مرطوب، خرید گالوانیزه یا مفتول گالوانیزه گرم ضروری است تا مقاومت سازه در برابر خوردگی تضمین شده و پایداری آن در بلندمدت حفظ شود. این عامل حیاتی، در کنار بررسیهایی مانند یکنواختی چشمهها و ضخامت مفتول متناسب با بار پروژه، تعیینکننده توانایی گابیون در پاسخگویی به نیازهای عمرانی خواهد بود.
مزایا و معایب توری گابیون
توری گابیون مزایای متعددی دارد که همگی به بهینهسازی روند اجرای پروژهها کمک میکنند، اما در کنار این مزایا، چند محدودیت نیز وجود دارد. در برخی پروژهها میتوان از این محدودیتها چشمپوشی کرد، اما در موارد دیگر، بسته به نوع کاربری و شرایط محیطی، لازم است با دقت بررسی شوند. در جدول زیر مشاهده خواهید کرد که محدودیتهای این توری، کمتر از مزیتهای آن هستند.
مزایا | معایب |
ایجاد سیستم خنککننده با نفوذ هوا از بین سنگها | احتمال تغییر شکل با گذر زمان در مدلهای ارزانتر |
نصب سریع و امکان مونتاژ در محل | ظاهر نسبتا ناهمخوان برای فضاهای شهری |
دوام زیاد در برابر رطوبت و فشار | عبور حشرات و جانوران از میان منفذها |
انطباق آسان با توپوگرافی زمین | هزینه اولیه گابیون بالاتر از روش های سنتی است. |
زیبایی و سازگار با طبیعت | |
نگهداری کمهزینه | |
انعطافپذیری بالا |
برای اطلاعات بیشتر میتوانید مقایسه توری مرغی و رابیتس را مطالعه کنید.
طریقه نصب توری گابیون
هرچند توری گابیون در نگاه اول سازهای ساده به نظر میرسد که تنها از مجموعهی مفتولها تشکیل شده، اما برای دستیابی به حداکثر پتانسیل آن، باید روندی اصولی در فرآیند نصب طی شود که در ادامه آن را به صورت خلاصه شرح خواهیم داد.
- آمادهسازی: در اجرای هر سازهای، آمادهسازی بستر یکی از مراحل حیاتی است که در آن سطح زمین تسطیح شده و هرگونه آلودگی یا ناهمواری از محل حذف میشود. این کار پیشنیاز ایجاد فونداسیونی مستحکم و یکنواخت است.
- نصب توریها: پس از آمادهسازی هم نوبت به مرحله نصب میرسد. در این بخش، توریها باید بر اساس طراحی سازه، به صورت منظم در کنار یکدیگر قرار گیرند تا فرم مورد نظر شکل گیرد.
- پر کردن گابیون با سنگ: در این قسمت باید سنگهای مناسب را از نظر شکل، اندازه و وزن انتخاب کرده و با چیدمان صحیح، درون توریها گذاشت تا بار به صورت یکنواخت توزیع شود.
- محکمکاری نهایی: در آخرین مرحله، درپوش گابیون که معمولا از همان نوع مفتولهای گالوانیزه ساخته میشود، روی سازه قرار میگیرد. پیشتر اشاره شد که گاهی از پروفیلهای فلزی نیز برای افزایش مقاومت و دوام سازه استفاده میشود. در این مرحله از اثر وزن توری گابیون هم نباید غافل ماند. هرچه ضخامت و تراکم شبکه بالاتر باشد، وزن آن بالاتر رفته و به پایههای مقاومتری نیاز پیدا میکند.

گابیون: سنگر سنگی و انعطافپذیر
توری سنگی یا گابیون یکی از ابزارهای کهن در صنعت عمران و معماری است که در سالهای اخیر کاربردهای تازهای پیدا کرده که با شرایط دنیای مدرن تناسب دارند و قطعا در آینده هم عملکرد این محصول دچار تکامل خواهد شد. هنگام خرید این توری، باید پارامترهایی همچون ضخامت سیمها، متریال اولیه یا شکل و ابعاد چشمهها را بهدقت مورد توجه قرار داد زیرا بر عملکرد گابیون تاثیر میگذارند. برای اطلاع از قیمت و خرید توری گابیون اصفهان با مراکز فروش معتبر در ارتباط باشید.