تفاوت ورق سیاه با ورق روغنی + جدول مقایسه

در دنیای آهن‌آلات، شناخت تفاوت میان انواع ورق‌های فولادی، کلید انتخابی مهم و به‌صرفه است. دو مورد از پرکاربردترین این ورق‌ها، ورق سیاه و ورق روغنی هستند؛ محصولاتی که اگرچه از یک جنس‌اند، اما در ظاهر، روش تولید، کاربرد و حتی قیمت، تفاوت‌های چشمگیری دارند. برخی، ورق سیاه را به‌دلیل سطح زبر و رنگ ماتش، خشن و صنعتی می‌دانند؛ در حالی‌که ورق روغنی با سطحی صیقلی و درخشان، بیشتر در مصارف ظریف‌تر و دقیق‌تر به‌کار می‌رود. اما داستان این تفاوت‌ها فراتر از ظاهر است. در ادامه این مقاله، ورق سیاه و ورق روغنی را زیر ذره‌بین می‌بریم و تمامی جوانب تمایز آن‌ها را از روش تولید گرفته تا کاربردها و مزایا و معایب هر یک، بررسی خواهیم کرد تا بتوانید انتخابی آگاهانه و متناسب با نیاز خود داشته باشید.

معرفی ورق سیاه

ورق سیاه نوعی ورق فولادی است که به روش نورد گرم تولید می‌شود و به‌دلیل سطح مات و رنگ تیره‌اش، این نام را به خود گرفته است. در فرآیند نورد گرم (Hot Rolling)، فولاد تا دمای بالای ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد گرم شده و سپس از میان غلتک‌ها عبور می‌کند تا به ضخامت مورد نظر برسد. به‌دلیل تماس با هوا و دمای بالا، سطح این ورق اکسید شده و ظاهری خشن و تیره پیدا می‌کند. محصولی که از این فرایند به دست می‌آید در واقع مادر تمامی فراورده‌های فولادی نظیر ورق گالوانیزه و رنگی است و معمولا ضخامت بیشتری نسبت به سایر ورق‌های فولادی دارد.

بیشتر بخوانید

برای اطلاعات بیشتر میتوانید فرایند تولید ورق روغنی را مطالعه کنید.

معرفی ورق روغنی

ورق روغنی، که به ورق سرد نیز شهرت دارد، نتیجه فرآیند نورد سرد (Cold Rolling) است. این روش تولید به ورق، سطحی فوق‌العاده صاف، براق و یکنواخت می‌بخشد. در طی نورد سرد، ورق سیاه تحت فشار قرار گرفته و فشرده می‌شود تا به دقت ابعادی بالا، سطح صیقلی و قابلیت فرم‌پذیری عالی دست یابد. معمولا ورق‌های روغنی در ضخامت‌های کمتر از ۳ میلی‌متر تولید می‌شوند.

بیشتر بخوانید

برای اطلاعات بیشتر میتوانید تولید ورق سیاه را مطالعه کنید.

بررسی تفاوت‌های ورق سیاه و روغنی

تفاوت ورق سیاه و روغنی، فقط به ظاهر ختم نمی‌شود، بلکه در روش ساخت، ویژگی‌های فیزیکی، کیفیت سطح، دقت ابعادی، قیمت و کاربردها نیز اختلافات مهمی دارند

روش تولید در ورق سیاه و روغنی

برای توضیح تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی در روش تولید، ابتدا باید بدانیم که ورق روغنی از خود ورق سیاه ساخته می‌شوند یعنی بدون تولید ورق سیاه، ورق روغنی وجود نخواهد داشت. ورق سیاه با نوردگرم در دمای بالا تولید می‌شود؛ اما ورق روغنی با فشار در دمای محیط به ضخامت می‌رسد.

فرایند تولید ورق سیاه با ذوب سنگ‌آهن یا قراضه فلز در کوره آغاز می‌شود تا شمش فولادی به‌دست آید. سپس این شمش‌ها طی فرآیند نورد گرم در دمای بالا به ضخامت‌های مورد نظر تبدیل می‌شوند. در نهایت ورق‌های تولیدشده خنک شده و به صورت کلاف یا شیت بسته‌بندی می‌شوند.

برای تولید ورق روغنی ، ورق حاصل شده از نورد گرم، یا همان ورق سیاه، ابتدا اسیدشویی شده، سپس در دمای معمولی دوباره با غلتک فشرده می‌شود تا به ضخامت کمتر و سطحی صاف‌تر برسد. این فرایند نورد سرد نامیده می‌شود که حاصل آن ورق روغنی است. در نهایت، با انجام عملیات آنیل، خواص مکانیکی ورق بهبود یافته و با روغن‌کاری به طور موقت در برابر زنگ‌زدگی مقاوم می‌شود.

نکته مهم

عملیات آنیل در تولید ورق روغنی باعث همگن‌سازی ساختار دانه‌بندی فولاد می‌شود و این تفاوت متالورژیکی، دلیل اصلی قابلیت بالای شکل‌دهی و دقت ابعادی در ورق روغنی نسبت به ورق سیاه است.

کاربردهای ورق روغنی و ورق سیاه

هر ورق فولادی، داستان و جایگاه خود را در صنعت دارد. ورق سیاه و ورق روغنی، دو بازیگر مهم این عرصه‌اند که هر کدام نقش متفاوتی ایفا می‌کنند. شناخت دقیق کاربردهای این دو ورق، چراغ راه انتخابی هوشمندانه در مسیر پروژه‌های صنعتی و ساختمانی است.

هر ورق فولادی، هویتی منحصربه‌فرد در دنیای صنعت دارد. ورق سیاه و ورق روغنی، دو بازیگر مهم این عرصه‌اند که هر یک با ویژگی‌های خاص خود، نقشی متفاوت در پروژه‌های صنعتی و ساختمانی ایفا می‌کنند. شناخت دقیق کاربردها و ویژگی‌های این دو ورق، کلید انتخابی آگاهانه برای موفقیت در پروژه‌هاست.

 ورق سیاه به دلیل ضخامت بیشتر، سطح ناصاف‌تر و مقاومت مناسب، عمدتا در سازه‌های فلزی، ساختمان‌سازی، پل‌سازی، مخازن صنعتی، و قطعاتی که نیاز به استحکام بالا و مقاومت در برابر ضربه دارند، استفاده می‌شود. همچنین به دلیل قیمت رقابتی آن، به‌خصوص قیمت ورق سیاه فولاد مبارکه اصفهان، در پروژه‌های عمرانی و صنایع سنگین محبوب است.

در مقابل، ورق روغنی که سطحی صاف، براق و یکنواخت دارد، بیشتر در صنایعی کاربرد دارد که نیاز به ظرافت، دقت ابعادی و کیفیت سطح بالا دارند؛ مانند تولید لوازم خانگی و قطعات خودرو. همچنین ورق روغنی به دلیل قابلیت شکل‌دهی بهتر، برای ساخت قطعات با اشکال پیچیده مناسب‌تر است.

تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی از لحاظ قیمت

قیمت ورق سیاه معمولا پایین‌تر از ورق روغنی است. دلیل اصلی این تفاوت، ساده‌تر بودن فرآیند تولید ورق سیاه است که نیازی به عملیات تکمیلی نظیر اسیدشویی یا نورد سرد ندارد. در مقابل، تولید ورق روغنی به تجهیزات دقیق‌تر، انرژی بیشتر و زمان طولانی‌تری نیاز دارد؛ از این‌رو، هزینه تمام‌شده آن نیز بالاتر خواهد بود. با این حال، در بسیاری از موارد، دقت و کیفیت نهایی ورق روغنی موجب توجیه اقتصادی خرید آن می‌شود. در بازار ایران، تفاوت میان قیمت ورق سیاه و روغنی ممکن است چیزی بین ۱۰ تا ۳۰ درصد بسته به ضخامت، برند و نوسانات بازار متغیر باشد.
در بازار آهن‌آلات، رقابت شدیدی برای ارائه‌ی بهترین قیمت خرید ورق سیاه وجود دارد که این موضوع فرصت مناسبی برای خریداران حرفه‌ای فراهم می‌کند. چرا که قیمت این محصول رو قیمت مابقی محصولات آهنی تاثیر مستقیم دارد.

تفاوت ورق سیاه و روغنی از نظر استاندارد تولید

استانداردهای تولید ورق فولادی،الفبای زبانی مشترک در دنیای مهندسی و صنعت‌اند؛ معیارهایی مشخص که کیفیت، دوام و قابلیت‌های فنی محصول را توصیف می‌کنند. ورق‌های سیاه و روغنی، هر یک با تکیه بر استانداردهای مختص خود، پاسخ‌گوی نیازهای متفاوتی در صنعت فلزکاری و ساخت‌وساز هستند.

ورق روغنی در استاندارد DIN آلمان بر اساس گریدهای St12 تا St16 دسته‌بندی می‌شود که هر کدام نشان‌دهنده میزان شکل‌پذیری و قابلیت کشش ورق است. به عنوان مثال، ورق St12 برای خم‌کاری‌های ساده مناسب است، در حالی که ورق St16 برای کشش‌های بسیار عمیق و شکل‌دهی‌های پیچیده استفاده می‌شود.
هرچه شماره گرید بالاتر باشد، ورق قابلیت انعطاف و شکل‌دهی بیشتری دارد و برای قطعات دقیق‌تر و حساس‌تر به کار می‌رود.

حرف “St” در این گریدها مخفف کلمه‌ی آلمانی Stahl به معنی فولاد است و هر چه عدد بعد از St بالاتر باشد، یعنی ورق دارای انعطاف‌پذیری بیشتر و مناسب‌ برای فرم‌دهی‌های پیچیده‌تر است.

ورق سیاه به طور معمول در گریدهای مختلفی مانند St37،St44 و St52 تولید می‌شود . این گریدها بر اساس مقاومت تسلیم نام‌گذاری شده‌اند؛ اما برخلاف ورق روغنی، در گرید‌های ورق سیاه هرچه عدد پس از St بالاتر باشد، ورق از استحکام و مقاومت بیشتری برخوردار بوده و برای تحمل فشار بیشتر مناسب است.

مزایا و معایب ورق‌های روغنی و سیاه

امروزه در صنعت بدون شناخت جنبه های مثبت و منفی هر محصول هیچ انتخابی درست از آب در نمی‌آید. ورق سیاه و ورق روغنی، هرکدام با ویژگی‌های خاص خود، برای هدفی به‌خصوص ساخته شده‌اند و مقایسه‌ی دقیق آن‌ها می‌تواند مرز میان یک انتخاب اقتصادی و یک اشتباه پرهزینه باشد.

مزایا و معایب ورق سیاه

قطعا یکی از پرکاربردترین موارد در صنعت ورق سیاه هست.تمام کسانی که حتی یک بار با این محصول اشنا شده باشند از خصوصیت‌های مثبت و منفی این محصول کم و بیش اطلاع دارند. این نقاط ضعف و قوت در موارد زیر خلاصه می‌شوند.

مزایای ورق سیاه
ویژگی‌ها و نکات مثبت که ورق سیاه را در کاربردهای سنگین و صنعتی محبوب کرده‌اند:

• مقاومت مکانیکی بالا و تحمل بار زیاد
• قیمت مناسب و اقتصادی بودن
• قابلیت جوش‌پذیری خوب
• مناسب برای کاربردهای سنگین و صنعتی

معایب ورق سیاه
محدودیت‌ها و نکاتی که ممکن است استفاده از ورق سیاه را در برخی موارد دشوار کند:

• سطح زبر و نامناسب برای کارهای ظریف و نمایشی
• شکل‌پذیری کمتر نسبت به ورق روغنی
• نیاز به رنگ‌آمیزی یا پوشش محافظ برای جلوگیری از خوردگی

مزایا و معایب ورق روغنی

ورق‌های روغنی نیز مثل هر محصول دیگری از داشتن ایردات و فواید مختص به خود مبرا نیست این ویژگی ها و خصیصه‌ها شامل موارد زیراند.

مزایای ورق روغنی
ویژگی‌های مثبت ورق روغنی که آن را برای قطعات دقیق و ظریف مناسب می‌کند در این موارد دسته بندی می‌شوند:

• سطح صاف،صیقلی و براق
• قابلیت شکل‌دهی و فرم‌دهی خوب
• مناسب برای قطعات با ظاهر مطلوب و دقیق

معایب ورق روغنی
محدودیت‌ها و نکاتی که در انتخاب ورق روغنی باید به آن‌ها توجه کرد عبارت‌اند از:

• مقاومت مکانیکی کمتر در مقایسه با ورق سیاه
• همانند ورق سیاه ، نیاز به نگهداری خاص به دلیل حساسیت به خط و خش و خوردگی
• محدودیت در تحمل بار بسیار سنگین

با توجه به قیمت ورق روغنی امروز در بازار، سنجش این مزایا و معایب در کنار نیازهای پروژه شما، به انتخابی بهینه کمک خواهد کرد.

جدول مقایسه ورق سیاه با ورق روغنی

در یک جمع بندی کلی و به صورت خلاصه می‌توان در مورد تفاوت‌ها و شباهت‌های ورق سیاه و روق روغنی چنین نوشت :

نتیجه‌گیری

انتخاب بین ورق سیاه و ورق روغنی به نیازهای پروژه، بودجه و کاربرد مورد نظر بستگی دارد. اگر به دنبال استحکام بالا و هزینه کمتر هستید، ورق سیاه با مقاومت مکانیکی عالی و قیمت اقتصادی، گزینه‌ای ایده‌آل برای سازه‌های سنگین و صنعتی است. اما اگر ظرافت، دقت ابعادی و ظاهر زیبا اولویت شماست، ورق روغنی با سطح صیقلی و قابلیت شکل‌پذیری بالا، انتخابی مناسب برای تولید قطعات خودرو و لوازم خانگی خواهد بود. با بررسی دقیق تفاوت‌های این دو ورق از نظر روش تولید، کاربرد، قیمت و استانداردها، می‌توانید تصمیم‌گیری آگاهانه‌ای داشته باشید. برای اطلاع از قیمت روز ورق سیاه و روغنی و مشاوره تخصصی، با کارشناسان ما تماس بگیرید و پروژه خود را با اطمینان خاطر پیش ببرید. 03191003131